Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 11 | Signalementen week 13 >>>

Selectie week 12

Adolf Hitler. De beeldbiografie

Dit boek geeft een fascinerend en indringend beeld van de opkomst en ondergang van de dictator. Het naziregime maakte op geraffineerde wijze gebruik van foto’s en ander beeldmateriaal om Hitlers populariteit te vergroten en de Führer-mythe te creëren. Naast professionele fotografen legden ook amateurfotografen de charismatische Führer vast en versterkten zo zijn zorgvuldig opgebouwde imago. De foto’s in dit boek laten zien hoe Hitler van een onbeholpen, maar fanatieke nationaalsocialist transformeerde naar de nietsontziende en oorlogszuchtige alleenheerser en uiteindelijk uitgebluste oorlogsleider aan het einde van de Tweede Wereldoorlog.
Agenten voor de koning

Midden in de Gouden Eeuw dreigde oorlog ons land te vernietigen. In 1672 braken maanden aan, waarin ‘het volk redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos’ was. Kennis is macht, ook voor de vijand. Die wordt geleverd door spionnen. Daarover gaat dit boek: wat kwamen Engelse verspieders over ons land te weten? Wie waren ze? Tot nu werden hun brieven en rapportages in de Engelse National Archives nog niet benut door historici.
De grootste bankoverval aller tijden
Nederland zucht al vier jaar onder de Duitse bezetting, als een groep vastberaden verzetsvrienden de wapens opneemt. De tijd van onzichtbaar en klein verzet is voorbij. Ze deinzen nergens voor terug, plegen overvallen, blazen spoorlijnen op en bevrijden twee maten uit het Huis van Bewaring. Hun leider is Derk Smoes, een ondergedoken bankmedewerker en gezocht door de nazi’s. Na de hete verzetszomer van 1944 krijgt hij een gouden tip. In de kluizen van twee banken in het oosten van het land ligt meer dan 200 miljoen gulden. Cash.
Fragment: Verzetsvrienden maakten in 1944 miljoenen guldens buit
De grote Kalanag

Kalanag, geboren als Helmut Schreiber, was de bekendste en grootste ster van naoorlogs Duitsland. Als goochelaar genoot hij van internationale bekendheid in de jaren vijftig. Het publiek was altijd onder de indruk van zijn briljante, buitensporige en exotische shows. Maar Kalanags grootste truc was het laten verdwijnen van zijn dubieuze naziverleden. Als filmproducent en voorzitter van de Magische Zirkel had hij nauwe banden met nazikopstukken zoals Hitler en Goebbels. Kalanag zette zich ook in voor het nationaalsocialisme door het produceren van de enige antisemitische musical uit het nazitijdperk en het beïnvloeden van het politiek conformisme van Duitse goochelaars.
De man zonder gezicht (roman)

In de jaren zestig van de vorige eeuw is Nederland een broeinest van activiteiten en infiltraties door Russische en Oost-Duitse geheim agenten. De Binnenlandse Veiligheidsdienst heeft handenvol werk aan het monitoren van vredesbewegingen, studenten, pacifisten, provo’s en jonge socialisten. Binnen de Oost-Duitse geheime dienst, de Stasi, blijkt een mol actief te zijn voor het Westen. Omdat de mol wordt aangestuurd door een Nederlander met de codenaam Vos, stuurt Markus Wolf, de op een na machtigste man van de dienst, zijn topspion Alleman naar Nederland.
Descartes
Hoewel René Descartes zijn leven lang onderdaan bleef van de Franse koning, verbleef hij vele jaren in de Republiek der Nederlanden. In veel opzichten paste hij zich aan de Nederlanden aan: hij beheerste de taal, kleedde zich naar de gewoonten van het land, had een groot aantal Nederlandse boezemvrienden en invloedrijke relaties en trad uitvoerig in discussie met Nederlandse geleerden. De bekendheid die hij in Frankrijk had verworven, zorgde ervoor dat hij voortdurend in de belangstelling stond.
Het gymnasium
De klassieke opleiding weet zich al honderden jaren te handhaven – ondanks een stortvloed aan onderwijsvernieuwingen. Maar nu de kansenongelijkheid in het onderwijs toeneemt, staat het gymnasium opnieuw ter discussie. Is de kritiek op dit ‘elitaire bolwerk’ terecht? Heeft het gymnasium nog bestaansrecht? Want wat moet je met een dode taal in een wereld die werkt op Google en html? Aan de hand van de geschiedenis, feiten en cijfers en de verhalen van (oud-)gymnasiasten ontrafelt Mirjam Remie het geheim en de aantrekkingskracht van dit eigenzinnige schooltype.
Bespreking: Nut en zin van een eigenzinnig schooltype
Oorlog met Rusland

Vanaf het einde van de Koude Oorlog ontwikkelde Rusland zich niet tot het democratische, kapitalistische land dat we verwacht hadden, maar tot een nieuw Sovjetrijk. Als geen ander legt Krielaars haarfijn uit hoe Poetin van een cynische, autoritaire president kon uitgroeien tot genadeloze tsaar. In de tussentijd deed het Westen alsof er niets gaande was, en meende het niets meer van Rusland te vrezen te hebben. Pas toen separatisten in 2014 in Oost-Oekraïne vlucht MH17 neerhaalden, werden we op brute wijze wakker geschud en dachten we te zien wie Poetin werkelijk was.
Wij willen hier geen avonturiers
Ernst August Kaerger had eigenlijk bakker moeten worden in een slaperige provinciestad in Pruisen, net als al zijn voorvaderen. Een periode vol omwentelingen had echter vele andere levens voor hem in petto: hij woonde in Namibië en China, opereerde tijdens de Eerste Wereldoorlog in Vlaanderen honderden jonge mannen, verbond de vingers van de Rode Baron, was aanwezig toen Reinhard Heydrich zijn vrouw ontmoette, kruiste wegen met zowel keizer Wilhelm II als Adolf Hitler en redde zijn eigen zoons van de verschrikkingen aan het Oostfront tijdens de Tweede Wereldoorlog.
Bespreking: Elco Lenstra’s overgrootvader stond op de foto met Von Hindenburg
1572

Als op 1 april 1572 de watergeuzen Den Briel veroveren, is dat de eerste tastbare overwinning voor prins Willem van Oranje. Het is het begin van een reeks militaire zeges en het volk, murw gebeukt door honger, werkeloosheid, de tiende penning en een strenge winter, schaart zich massaal achter de opstand tegen Spanje. Eind 1572 slaat de hertog van Alva, de landvoogd van Filips II van Spanje, hard terug. Van Cruyningen beschrijft al deze gebeurtenissen en de nasleep daarvan, tot en met het einde van de Tachtigjarige Oorlog.