Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 51 | Signalementen week 3 >>>

Selectie week 1 en 2 (2023)

Bernhards oorlog
Een nieuwe, verhelderende kijk op de oorlogsgeschiedenis van prins Bernhard. Bernhards oorlog gaat over het wonderlijke en niet zelden spectaculaire leven van de Prins der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. De veelgeprezen biograaf Dik van der Meulen beschrijft Bernhard als een complexe figuur, die opportunisme paarde aan doodsverachting; een man die egocentrisch was en tegelijk loyaal aan zijn vrienden – hoewel niet altijd aan zijn eigen echtgenote Juliana, de toekomstige koningin.
Bespreking: De oorlog was voor prins Bernhard een ‘prachtavontuur’
De macht van Mathilde
De echtgenote van het staatshoofd en de voortbrengster van maar liefst vier troonopvolgers heeft al invloed van de eerste dag dat ze totaal onverwacht haar intrede doet in het Belgische koningshuis. Ieder vorstenhuis steunt op populariteit en invloed. De meest subtiele vorm daarvan komt van de persoon met de minst vastgelegde positie. De macht van het indirecte. Naast Mathilde zijn er zes andere vrouwen die dezelfde positie bekleed hebben. Zes officiële, daarnaast zijn er evenveel officieuze die vaak meer en sterker invloed gehad hebben. Dit boek gaat over koningin Mathilde en het vak van vorstin der Belgen dat zij geperfectioneerd heeft.
De wereld van de familie Blaeu
Nederlandse drukkers en uitgevers beheersten in de zeventiende eeuw de wereldmarkt. De familie Blaeu was en is het beroemdst. Willem Jansz. Blaeu stond aan de wieg van de dynastie van uitgevers en kaartenmakers. Willems zoon Joan Blaeu was kaartenmaker van de VOC, uitgever van prachtig ingekleurde atlassen op groot formaat en bestuurder van Amsterdam. Tientallen, zo niet honderden tekenaars, graveurs, drukkers, redacteuren, ‘afsetters’ (inkleurders van gravures), auteurs, stuurlieden, collega-drukkers en boekverkopers werkten voor of samen met de familie Blaeu
Bespreking: De netwerken van de familie Blaeu
Een te gekke geschiedenis – Held of schurk
Kon één farao een heel leger verslaan? Welke Romeinse keizers waren wreed en gemeen? Kon je een held worden door op de bus te zitten? Wat als je bijnaam ‘de Verschrikkelijke’ was? Ontdek verhalen zoals dat van: Karel de Grote – Hoe groot was hij écht? Christoffel Columbus – Was hij wel een held? Josephine Baker – Hoe kon ze dansen en spioneren tegelijk? Reis mee naar het leven van helden en schurken, van lang en niet zo lang geleden.
Hoogtij van Holland
Over de geschiedenis van Holland in de late middeleeuwen zijn weinig publieksboeken geschreven. Henk ‘t Jong brengt daar verandering in. Holland werd in de woelige veertiende eeuw, waarin Europa in crisis verkeerde, bestuurd door graven, aanvankelijk afkomstig uit het huis Henegouwen, later uit het Beierse huis.
Fragment: Holland in de veertiende eeuw
Fragment: Oude mensen waren in late middeleeuwen een zeldzaamheid
John Cockerill
De ambities van John Cockerill waren groot. Héél groot. Hij introduceerde stoommachines, hoogovens, spoorstaven en treinen. Zo joeg hij België en bij uitbreiding het hele continent de industriële revolutie in. Hij wond politici en koningen om zijn vinger, ging steeds verder, wilde steeds meer. Tot zijn hoogmoed hem ten val bracht. Zijn opmerkelijke levensverhaal leest als een roman.
Bespreking: De keizer van de industriële revolutie
Met de paplepel
Joden zien er vreemd uit en ruiken vies. Ze maken veel kabaal, praten raar en kunnen vreselijk vloeken. Bij uitzondering zijn ze eerlijk en betrouwbaar, vaker zijn ze dieven en oplichters. Bovendien haten de meeste joden Jezus en ‘christenhonden’, zoals zij ze noemen. Zie daar het beeld dat kinderen – vanaf de kleuterleeftijd – eeuwenlang met de paplepel ingegoten hebben gekregen. In dit rijk geïllustreerde boek analyseert Ewoud Sanders ruim 350 jeugdverhalen met joodse personages uit de periode 1782 tot heden.
Persoonlijkheid en macht
Bestsellerauteur Ian Kershaw over het verband tussen persoonlijkheid en macht en de grootste Europese leiders van de 20e eeuw. Europa’s twintigste eeuw was er een van rampspoed in de eerste helft en wederopbouw en herstel in de tweede. In Persoonlijkheid en macht onderzoekt Ian Kershaw in hoeverre Europa’s turbulente recente geschiedenis werd bepaald door de daden van politieke leiders. Vormden zij de eeuw, of werden ze er zelf door gevormd?
Bespreking: Persoonlijkheid en macht
Reserve
Het was een van de meest aangrijpende beelden van de twintigste eeuw: twee jongetjes, twee prinsen, lopen achter de lijkkist van hun moeder aan terwijl de wereld vol verdriet en afschuw toekijkt. Toen Diana, prinses van Wales, te ruste werd gelegd, vroegen miljarden mensen zich af wat de twee prinsen dachten en voelden, en hoe hun levens zich vanaf dat moment zouden ontwikkelen. Met zijn rauwe, nietsontziende eerlijkheid is Reserve een grensverleggend boek vol inzichten, onthullingen, zelfonderzoek en zwaarbevochten wijsheid over hoe liefde het uiteindelijk wint van verdriet.
Vladimir. De waarheid over Poetin
Zelf voert hij zich op als wildwatervisser, straaljagerpiloot, machoman en vrouwenheld. Maar de ware aard van de Russische president Vladimir Poetin blijft uiterst schimmig. Is hij de spil waar in de Russische politiek alles om draait? Is hij de vernieuwer die de deur naar een stralende toekomst voor de Russen opent?
Fragment: De waarheid over Vladimir Poetin
Bespreking: Voor Poetin zijn geld en de ‘maffiacodex’ machtiger dan elke ideologie
Vluchtelingenrepubliek
Van Willem van Oranje tot Anne Frank en van Frans Hals tot Ayaan Hirsi Ali: Nederland is in veel opzichten gevormd door vluchtelingen. Maar met hun komst stak ook al eeuwen geleden de angst voor asielzoekers als een bedreiging voor onze veiligheid, welvaart en cultuur de kop op. Geen vluchtelingencrisis lijkt aan Nederland voorbij te gaan zonder een fikse identiteitscrisis. In De vluchtelingenrepubliek vertellen vijftien vooraanstaande en aanstormende historici hoe vluchtelingen ons in de afgelopen vijf eeuwen hebben gemaakt tot wie we zijn. Waarom waren ontheemde Vlamingen de eerste mensen die zich Nederlander gingen noemen? Hoe werden vluchtelingen een vloek en een zegen voor de koloniën?