Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 30/31 | Signalementen week 34 >>>

Selectie week 32/33 (2021)

Het geroofde kookboek van Alice Urbach

In Het geroofde kookboek van Karina Urbach verliest de succesvolle joodse kookboekenauteur Alice Urbach in 1938 na de Anschluss van Oostenrijk bij Duitsland haar huis, gezin en carrière. In 1939 lukt het haar ternauwernood naar Engeland te vluchten. Later emigreert ze naar de vs, waar ze in de jaren veertig en vijftig naam maakt met kookworkshops en televisieshows. Tijdens een bezoek aan een Weense boekhandel vindt Alice haar eigen kookboek, de bestseller So kocht man in Wien! uit 1938, terug. Maar op het omslag staat de naam van een haar onbekende man vermeld als auteur, Rudolf Rösch. Wie was deze zogenaamde meesterkok?
Fragment: Hoe de nazi’s een bestseller stalen
Historische stadsatlas NL
De Historische Stadsatlas NL vertelt het verhaal van de duizendjarige ontwikkeling van de Nederlandse steden. Kaartmannetjes Martin Berendse en Paul Brood haalden in de archieven en musea de mooiste kaarten, tekeningen en schilderijen naar boven om de geschiedenis van de Nederlandse stad te laten zien. Zonneklaar is dat de stad in ons land het altijd voor het zeggen heeft gehad – en eigenlijk is dat nog steeds zo. De oudste steden liggen aan het water. Na 1200 groeit het aantal steden explosief. Omstreeks 1400 zijn er op het huidige Nederlandse grondgebied ruim 150 steden.
Imperium USA
Velen beschouwen de Verenigde Staten als het grootste gevaar voor de wereldvrede. Hoe komt dat? Dit is een boek over de achtergronden, motieven en middelen van de wereldmacht USA. Diverse rapporten laten zien dat de VS de grootste destabiliserende invloed heeft op het wereldgebeuren en de grootste bedreiging vormt voor de wereldvrede (Allensbach 2019, Gallup International 2013). Deze treurige situatie is niet toevallig ontstaan. Geen andere natie heeft sinds 1945 zo veel landen gebombardeerd en zo veel regeringen afgezet als de VS. Ze bezitten de meeste buitenlandse militaire bases wereldwijd en hebben de hoogste uitrustingsgraad.
Bespreking: Imperium USA
Willem Drees
Biografie van een strijdbare idealist en daadkrachtig bestuurder. Willem Drees is hét gezicht van het tijdvak van de naoorlogse wederopbouw. Als minister-president gaf hij tien jaar lang, van 1948 tot 1958, leiding aan het economisch herstel en de sociale vernieuwing die ons land welvarend maakten. Het waren ook moeilijke jaren, waarin Nederland op pijnlijke wijze afscheid nam van Indonesië en de grootste crisis in de monarchie doormaakte. Behoedzaam loodste Drees het schip van staat langs deze klippen. Alom geroemd om zijn bekwaamheid als premier en gewaardeerd vanwege zijn eenvoud en integriteit groeide Drees uit tot een van de groten uit de geschiedenis.
Bespreking: Willem Drees is meer dan een straatnaam
Memoires

In zijn memoires toont zich de volle pracht van het oeuvre van prins Charles-Joseph de Ligne. Zijn esprit heeft de eeuwen overleefd. Goethe noemde hem ‘de vrolijkste man van zijn tijd’. De Belgische edelman was een graag geziene gast aan de Europese vorsten-hoven. Militair, diplomaat, Europeaan, schrijver, bon vivant, briljant causeur en een geboren charmeur: De Ligne was het allemaal. Hij was kind aan huis bij Maria-Theresia, Jozef II, Marie-Antoinette, Lodewijk XV, Catharina de Grote en Frederik van Pruisen. Rousseau en Voltaire behoorden tot zijn kennissenkring en als doorgewinterde libertijn kon hij uitstekend opschieten met Casanova, die hij onder meer hielp bij de publicatie van zijn memoires.
Oranje tegen Spanje

De anderhalve eeuw tussen de geboorte van keizer Karel in 1500 en de Vrede van Munster in 1648 vormt een van de meest fascinerende periodes uit onze geschiedenis. De welvaart bloeide als nooit tevoren en de kunsten bereikten een ongekend hoogtepunt. Tegelijkertijd was het ook een periode van religieuze twisten en oorlog. De strijd tussen Willem van Oranje en het overmachtige Spanje in de Tachtigjarige Oorlog heeft het collectieve geheugen van de Nederlanders goed getekend.
Prins Willem II

In ‘Prins Willem II’ vertelt prof. dr. Kernkamp het levensverhaal van de onbekendste Oranje-stadhouder uit de Nederlandse geschiedenis, de zoon van Frederik Hendrik en kleinzoon van Willem van Oranje. In vijftig jaar tijd waren de Oranjes veranderd van berooide calvinisten tot het rijkste hof van Europa. Willem van Oranjes kleinzoon Willem II (1626-1650) groeide op in pracht en praal, trouwde de oudste Engelse koningsdochter en bulkte van de ambitie. Toen zijn vader Frederik Hendrik in 1647 stierf, volgde hij hem op als stadhouder.
Toverij, contramagie en bijgeloof, 1580-1800

In de tweede helft van de zestiende eeuw nam de vervolging van kwade toverij sterk toe. Sociale en religieuze spanningen, economische malaise, centralisatie en veranderingen in het rechtssysteem hebben eraan bijgedragen dat in Europa tussen 1500 en 1800 ongeveer 45.000 tovenaars ter dood zijn veroordeeld. In de Republiek stopte de vervolging al in 1595. Jan Stronks beschrijft hoe er binnen de Gereformeerde Kerk werd gedacht over toverij. Kwade tovenaars waren mensen die God afzwoeren en met duivelse hulp dood en verderf zaaiden. Veel theologen en predikanten twijfelden.
Bespreking: Hoe de gereformeerde kerk worstelde met toverij en bijgeloof
Tunnel 29
Een adembenemende reconstructie van de spectaculairste ontsnapping uit Oost-Berlijn in 1962. Een ode aan de veerkracht en verbeeldingskracht van mensen die uit elkaar worden gedreven. Een uiterst actuele ode aan de veerkracht en verbeeldingskracht van mensen die uit elkaar worden gedreven, in een tijd dat er letterlijk en figuurlijk steeds meer muren verrijzen tussen bevolkingsgroepen. In 1961 werd de Berlijnse Muur gebouwd. Precies een jaar later besluit de Oost-Duitse vluchteling Joachim Rudolph, samen met een groep studenten, er een tunnel onderdoor te graven – niet Oost-Berlijn uit, maar er juist ín.
De Kust. 4 augustus 1945

In dit boek trek je naar de Belgische kust. En keer je terug in de tijd. Naar 4 augustus 1945, een zonnige dag in de eerste zomer na de Tweede Wereldoorlog. De zomer van de vrijheid. Die dag neemt een Amerikaans legervliegtuig haarscherpe, bijzonder gedetailleerde luchtfoto’s van de hele kuststrook, van Knokke tot De Panne. De unieke fotoreeks, een uitzonderlijk tijdsdocument, is recent herontdekt in een Amerikaans archief. Je ontdekt ze in dit boek.
Geleefd geloof

Van gewone middeleeuwers zijn nauwelijks geschreven documenten overgeleverd. Hoe zij dachten over de leer van de kerk, weten wij dus niet uit de eerste hand. Toch valt er wel iets te zeggen over de manier waarop mensen in huiselijke kring en maatschappelijk leven uiting gaven aan hun geloof. Dit boek beschrijft en verbeeldt de religieuze cultuur aan de hand van voorwerpen.