Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 39 | Signalementen week 41 >>>

Selectie week 40 (2022)

Vergeten rijkdom
Een fascinerende studie over de geschriften die de Bijbel niet hebben gehaald. Wat gebeurde er met Adam en Eva toen ze uit het paradijs waren verdreven? Hoe verleidde Potifars vrouw Jozef? Vragen als deze, waar de Bijbel nauwelijks op ingaat, krijgen een antwoord in boeken die Joden schreven rond het begin van onze jaartelling. Daniël De Waele onthult die vergeten rijkdom van deze Joodse geschriften uit de oudheid.
Dagboek van een invasie
Rusland is het land waarin hij werd geboren, Russisch is de taal waarin hij nog altijd schrijft. Dat zijn moederland zijn thuisland Oekraïne zou binnenvallen, leek Andrej Koerkov begin 2022 nog ondenkbaar. De bekendste schrijver van het land maakte zelfs plannen om naar zijn buitenhuisje te gaan om in alle rust aan zijn nieuwe roman te werken. Tot op 24 februari het luchtalarm boven Kyiv klonk.
Ik wil de waarheid
In ’Ik wil de waarheid’ vertelt advocate Liesbeth Zegveld over hoe ze de Molukse treinkaping uit 1977 voor de rechter brengt. In 2013 wordt ze gebeld: stel dat de Staat buitensporig geweld heeft gebruikt, bewust informatie achterhield én verzuimde eigen handelen bij de beëindiging van de treinkaping te onderzoeken. Zou ze die zaak dan voor de rechter willen brengen? Ondanks weerstand en onbegrip aarzelt Zegveld niet.
De vergeten stad

Forum Hadriani (het huidige Voorburg, genoemd naar keizer Hadrianus) lag aan de noordgrens van het Romeinse Rijk. Het was met Nijmegen de enige nederzetting in Nederland die Romeinse stadsrechten kreeg. In 2021 werd de Nederlandse limes, waar Forum deel van uitmaakt, uitgeroepen tot Unesco Werelderfgoed. Tom Buijtendorp promoveerde op de vergeten stad Forum Hadriani, waar door het grondwater etensresten, schoenen, wagenwielen en wijnvaten bewaard bleven. Uit de klei doemt het nieuwe mysterie op waarom keizer Hadrianus hier zijn eerste stad stichtte, met een raadselachtig ontwerp.
Fragment: Forum Hadriani, de meest noordelijke Romeinse stad op het Europese vasteland
De Franse Revolutie II
In een wervelende vertelling brengt Johan Op de Beeck zijn vervolg op het stormachtige verhaal van de Franse Revolutie: van het schrikbewind door Robespierre in 1793 tot de staatsgreep van Napoleon in 1799, van het nobele devies ‘vrijheid, gelijkheid, broederschap’ tot de bloeddorstige Terreur, van revolutionairen die naar de macht grepen maar vaak zelf onder de guillotine belandden. Zelden leest een geschiedenis zo fascinerend en meeslepend!
Fragment: Het ‘annus horribilis’ van de Franse revolutie
Wij en het water
Eeuwenlang hebben de Nederlanders een strijd tegen het water gevoerd. Vele malen wisten we de waterwolf te temmen, maar minstens zo vaak kregen we te maken met verwoestende overstromingen. Denk aan de Sint-Elisabethsvloed van 1421 of de Watersnoodramp van 1953. In de culturele verbeelding van dit soort catastrofale gebeurtenissen gaan kwetsbaarheid en trots hand in hand: in foto’s, verhalen en monumenten benadrukken schrijvers en kunstenaars zowel de rampzalige gevolgen als de veerkracht van gemeenschappen.
Witte schuld
In Witte schuld vertelt Harding over de slavenopstand van 1823, in de Britse (voorheen Nederlandse) kolonie Demerara, nu Guyana genaamd, in het Caribisch gebied. Het begon op een kleine suikerplantage genaamd ‘Success’ en groeide uit tot een belangrijke dominosteen in de afschaffing van de slavernij in het hele Britse Rijk. We zien de opstand door de ogen van vier mensen: de slaafgemaakte man Jack Gladstone, de missionaris John Smith, de kolonist John Cheveley en de politicus en slavenhouder John Gladstone, vader van een toekomstige Britse premier.
China na Mao
Al decennialang is de Volksrepubliek China bezig aan een ongekende opmars. Na het overlijden van Mao Zedong in 1976 raakte het land in een stroomversnelling op economisch gebied. Maar wat weten we nu echt over deze nieuwe grootmacht? Hoewel de economische groei onbetwistbaar is, blijkt veel informatie over de Chinese markt nog altijd onbetrouwbaar, incompleet of verdraaid.
Persoonlijkheid en macht
Europa’s twintigste eeuw was er een van rampspoed in de eerste helft en wederopbouw en herstel in de tweede. In dit boek onderzoekt Ian Kershaw in hoeverre Europa’s turbulente recente geschiedenis werd bepaald door de daden van politieke leiders. Vormden zij de eeuw, of werden ze er zelf door gevormd? Aan de hand van de meest prominente politieke leiders uit deze periode bekijkt Kershaw hoe groot de rol van een individu is in het schrijven van de geschiedenis.
Toetanchamon

De Zweedse hoogleraar geschiedenis Dick Harrison beschrijft in ‘Toetanchamon’ het leven van de jonggestorven farao, van zijn jeugd in Amarna onder het vervloekte regime van zijn vader, zijn regeerperiode in Memphis tot zijn graf in Thebe. Honderd jaar na de ontdekking van de tombe van Toetanchamon door Howard Carter en tweehonderd jaar na de ontcijfering van de steen van Rosetta staat Egypte dit najaar in het middelpunt van de belangstelling.
De omwenteling

De omwenteling, het nieuwe boek, van Suzanne Jansen is een wervelend vertelde geschiedenis van de vrouw in Nederland. Persoonlijk en meeslepend verhaal van de emancipatie. Hoe verging het Betsy en haar dochters na Het pauperparadijs? Meesterverteller Suzanna Jansen, auteur van Het pauperparadijs, schetst in De omwenteling de afgelopen eeuw vanuit een nieuw perspectief: dat van de vrouw.
Op zoek naar Romeinse wegen in Nederland en België

Leiden noemt zich Lugdunum Batavorum, Utrecht is Traiectum. Waarom? Op basis van de traditionele interpretatie van de Peutingerkaart. Rozemeyer toont aan dat die interpretatie niet klopt en plaatst Lugdunum in Gent, Traiectum in Antwerpen.
Bespreking: Dwalen langs de Romeinse wegen van de Peutingerkaart