Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 41 | Signalementen week 43 >>>

Selectie week 42

Mussolini

Benito Mussolini was een telg uit een rood nest. Met zijn vlijmscherpe pen werkte hij aan een loopbaan als journalist. Hij groeide uit tot een van de voormannen van de Italiaanse socialistische partij. Maar na de Eerste Wereldoorlog koos hij een andere koers. Met zijn fascistische partij greep Mussolini bij de Mars op Rome in 1922 de macht, waarna hij op genadeloze wijze zijn tegenstrevers uitschakelde. Tienduizenden socialisten en communisten werden opgesloten en gemarteld, verbannen of vermoord. Benito Mussolini muntte niet alleen het begrip ‘fascisme’, hij gaf de beweging ook zijn moorddadige ideologie.
Fragment: Italië en de omgang met Mussolini en het fascisme
Als dat zou kunnen

We moeten steeds op onze hoede zijn voor ingesleten gewoontes, de traagheid van de instituties en de neiging tot zelfgenoegzaamheid. Van tijd tot tijd wordt opgeroepen tot groot onderhoud, hebben juristen het over de rechtsstaat die leeft en krijgen staatscommissies de opdracht politieke instellingen tegen het licht te houden. Maar het levert meestal weinig op. In Als dat zou kunnen grijpt Uri Rosenthal terug op de normatieve fundering van politiek en staat. Waar moet het in de politiek om gaan?
Atlas van het dialect in Vlaanderen
Meer en meer mensen in Vlaanderen – van jong tot oud – hebben belangstelling voor dialect. Tegelijk is er nog nooit zoveel kennis voorhanden geweest over de dialecten in Vlaanderen. Daarom is er na de enthousiast onthaalde Atlas van de Nederlandse taal nu een nieuw boek, met exclusieve aandacht voor alles wat de dialecten in Vlaanderen zo interessant maakt. Met honderden boeiende weetjes en verrassende lijstjes, in een originele vormgeving met taalkaarten en plezante illustraties.
Bijbel
Bij uitgeverij Athenaeum verschijnt een kunsthistorische uitgave van de Bijbel voor iedereen die houdt van de manier waarop de grote schilders uit ons verleden de Bijbelse verhalen hebben verbeeld. Deze nieuwe vertaling is heel leesbaar, en beter, scherper en krachtiger dan de vorige versie uit 2004. De tekst daarvan is op 12.000 plaatsen verbeterd. Deze editie komt voort uit een samenwerking met het Nederlands-Vlaams Bijbelgenootschap.
De bommenwerpermaffia

De Bommenwerpermaffia is een meeslepend verhaal over volharding, innovatie en de tol van oorlogvoering. De allesverwoestende bombardementen met brandbommen op uiteindelijk zeventig Japanse steden in het laatste jaar van de Tweede Wereldoorlog waren het geesteskind van generaal Curtis LeMay. Zijn nietsontziende pragmatisme en tactiek van de verschroeide aarde kostten honderdduizenden Japanse burgers het leven. De bombardementen dwongen het land echter wel op de knieën, en mogelijk werden er nog meer doden voorkomen door het afwenden van een al geplande Amerikaanse invasie.
De koning ontvangt (roman)

Het eerste deel in een episch drieluik over de geschiedenis van Spanje en de westerse wereld, door een van de belangrijkste Spaanstalige auteurs van dit moment. Barcelona, 1968. Rufo is net afgestudeerd, heeft een suffig baantje als journalist en zucht onder het verstikkende regime van dictator Franco. Als hij voor de krant verslag moet doen van een adellijk huwelijk, wint hij het vertrouwen van een mysterieuze prins die Rufo’s hulp nodig heeft om zijn plek op de troon terug te winnen. De gesprekken met de prins doen Rufo twijfelen aan zijn eigen politieke overtuiging. (+ video)
De oppasser

Wie weet nog hoe de ooit beroemde mensaap op de voorkant van De oppasser heet? En wie kent nog de man met de snor die hem zo vaderlijk op de arm houdt? Dierverzorger Job van Tol is gefascineerd door de vele mensen en dieren die vóór hem Artis bevolkten. Hij dook de archieven in, op zoek naar beeldbepalende personages (m/d) uit de geschiedenis van de beroemde dierentuin. Hun verhalen wisselt hij af met reflecties op het leven als dierverzorger van nu. Zo biedt De oppasser een prachtig en persoonlijk beeld van de relatie tussen mens, dier en aarde door de jaren heen.
Bespreking: Lief en leed in het Artis van toen en nu
Germania

Een eigenzinnige en enthousiaste rondleiding door de geschiedenis en de cultuur van het land van onze oosterburen. Simon Winder raakte op jonge leeftijd gefascineerd door Duitsland. Boeken over de geschiedenis van Duitsland gaan vaak over de zwartste bladzijden uit haar verleden. Duitsland kende in de eeuwen voor de opkomst van het nazisme echter zo veel culturele en historische rijkdom, dat Winder het tot zijn missie heeft gemaakt om dit onder de aandacht te brengen.
Fragment: De mythische oorsprong van Duitsland
Helden in harnas

Ridders roepen bij jong en oud beelden op van heldhaftige avonturen, zwaardgevechten, magiërs, draken en hoofse liefde. De auteurs gaan op zoek naar het waarom van die fascinatie. Ze duiken diep in de Europese literatuurgeschiedenis en focussen op het scharnierpunt: de late vijftiende en de zestiende eeuw. De opkomst van de boekdrukkunst was een echte gamechanger. Middeleeuwse verhalen werden gecommercialiseerd, aangepast en internationaal verspreid. Oude en nieuwe verhaalstof belandde op de drukpers, en die nam allerlei vormen aan.
L. De lezer van de 19de eeuw

Marita Mathijsen zet haar eigentijdse leesbril af en verplaatst zich in de boekenliefhebber van de negentiende eeuw. Zo geeft ze een erudiete, verbluffende nieuwe kijk op een veelbewogen periode. Wat lazen negentiende-eeuwers? Wat betekende lezen voor hen? Waar haalden ze hun boeken vandaan, wie waren hun favoriete auteurs en op welke uitgaven werd heftig gereageerd? Waren de schrijvers die wij nu nog kennen uit die tijd toen ook bekend? En hoe verhield de literatuur zich tot de omwentelingen in de maatschappij?
Met Hollandse bedaardheid
Waarom duurde het zo lang voordat het Koninkrijk der Nederlanden slavernij in de koloniën afschafte? Bescheiden kritiek was er al sinds de zeventiende eeuw. Rond 1780 verschenen de eerste veroordelende boeken over het erbarmelijke slavenleven. John Stedman, Dirk van Hogendorp, Petronella Moens en Betje Wolff werden in Nederland voorlopers van een groeiende antislavernijbeweging. In 1842 werden drie verschillende burger-petities aan de koning aangeboden met verzoeken om de slavernij af te schaffen. Een van de petities was door vrouwen georganiseerd. Alle werden afgewezen. De regering zou de zaak bezien maar er gebeurde niet veel, het vrijmaken van slaven was te kostbaar.
Bespreking: Nederland en de slag om de afschaffing van de slavernij