Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 4 | Signalementen week 6 >>>

Selectie week 5 (2021)

De gouden eeuw van de Romeinen in de Lage Landen

In ‘De gouden eeuw van de Romeinen in de Lage Landen’ beschrijft Tom Buijtendorp de bloeiperiode van Germania Inferior. Na een zware crisis beloofde keizer Hadrianus een gouden eeuw die daadwerkelijk volgde. Gedreven door nieuwe ontdekkingen duikt Tom Buijtendorp in deze intrigerende periode en vergeet niet de rauwe kantjes. Als voorbeeld neemt hij de lezer mee door de Lage Landen, inclusief nog nauwelijks bekende plekken waar de Romeinse bloei tot leven komt: in een welvarend Limburg, graanrijk Tongeren en dynamisch grensgebied, langs oude havens, snelle wegen en luxueuze villa’s.
Revolusi

Vijf jaar lang werkte David Van Reybrouck aan zijn monumentale Revolusi. Hij interviewde bijna tweehonderd mensen, de laatste nog levende getuigen van de onafhankelijkheidsstrijd, in Indonesische rusthuizen, Japanse miljoenensteden en op verafgelegen eilanden. Ook in Nederland bracht zijn onderzoek tal van nieuwe verhalen aan het licht. De veelheid aan perspectieven en herinneringen weeft Van Reybrouck samen tot het aangrijpende verhaal van de Indonesische onafhankelijkheid.
Bespreking: “De wereld is erdoor veranderd”
De Hohenzollern in Roemenië

De kennis over de vier Roemeense koningen en hun echtgenoten is, ook in Roemenië zelf, lange tijd beperkt gebleven. De communistische leiders in Roemenië hebben na 1947 met succes de rol van de vier koningen verzwegen of in een kwaad daglicht gesteld. Ook na de omwenteling van 1989 waren de politieke leiders, vaak ex-communisten, niet geneigd een eerlijk oordeel over de vier koningen te geven. De laatste jaren echter is er een groot aantal boeken verschenen over de Roemeense koninklijke familie.
De Recherche en de Zware Misdaad in Rotterdam

Zware misdaad is een groot probleem geworden in Nederland. Cyrille Fijnaut en Robby Roks zetten in deze studie uiteen waarom rechercheurs al in de jaren tachtig voorspelden dat dit stond te gebeuren. Een enorme illegale drugsindustrie, keer op keer verwoestende plofkraken op banken, een omvangrijke handel in illegale vuurwapens, witwassen op onvoorstelbaar grote schaal, geregeld dodelijk geweld tegen personen en ernstige gevallen van corruptie. Dat die misdaad in ons land zulke proporties zou aannemen, werd tot in het begin van deze eeuw maar door weinigen voor mogelijk gehouden.
De vrolijke verrader

George Blake (Rotterdam, 1922) was een van de belangrijkste dubbelspionnen tijdens de Koude Oorlog. Hij zat in het Nederlandse verzet, vluchtte in 1942 naar Engeland waar hij voor de MI6 ging werken. Later bekeerde Blake zich tot het communisme en werd KGB-spion. Na zijn ontmaskering in 1961 werd hij tot 42 jaar gevangenisstraf veroordeeld. Vijf jaar later wist hij op spectaculaire wijze uit de Engelse gevangenis te ontsnappen en ontkwam via de DDR naar Moskou, waar hij sindsdien woont en een Russische held werd. Simon Kuper interviewde hem uitgebreid in Moskou. Blake mag dan liters bloed aan zijn handen hebben, hij bleek een charmante en bedachtzame man.
Horthy en de strijd om de Hongaarse Natiestaat

Na de Eerste Wereldoorlog herrees Hongarije als natiestaat uit de as van de dubbelmonarchie. Rijksregent en admiraal zonder vloot Miklós Horthy speelde daarbij een cruciale rol. De weg naar zelfstandigheid was niet eenvoudig voor de Hongaren. Kort na de Eerste Wereldoorlog pleegden de communisten een staatsgreep en de Ententemachten, en in het bijzonder de Pan-Europeanen onder hen, deden daarna een poging het Habsburgse Rijk te herstellen. Horthy kwam daarmee als oud vleugeladjudant van de Oostenrijks- Hongaarse troon in een lastig parket terecht. Horthy koos voor Hongarije maar bleef een speelbal van de grootmachten.
Bespreking: Rijksregent Miklos Horthy als treurig boegbeeld van het Hongarije van Victor Orban
Van onschatbare waarde

Eeuwenoude herbaria, DNA-monsters, uitgestorven vogels, diepzeedieren op sterkwater en mysterieuze fossielen: de collectie van Naturalis is met 42 miljoen objecten een van de grootste ter wereld. Deze verzameling is het resultaat van meer dan 200 jaar verzamelen, onderzoeken en bewaren. Het is daarmee een dwarsdoorsnede van alles wat leeft en geleefd heeft, en van de pogingen van de mens om die diversiteit te doorgronden. Hoe is deze collectie ontstaan? Wat kunnen we erin vinden en wat niet? Wat vertelt het over ons verleden? En over onze toekomst?
De dochters van Jalta

Aan het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de wereld opnieuw ingedeeld. Stalin, Churchill en Roosevelt gingen de geschiedenisboeken in als de vormgevers van deze nieuwe machtsverdeling, maar achter de schermen speelden drie bijzondere vrouwen een cruciale rol. Dit is het verhaal van Sarah Churchill, Kathleen Harriman en Anna Roosevelt. In De dochters van Jalta vertelt historicus Catherine Katz hoe deze drie jonge, gedreven vrouwen hun machtige vaders voor een crisis behoedden toen de alliantie uiteen dreigde te vallen. Sarah Churchill, Anna Roosevelt en Kathleen Harriman, dochter van de Amerikaanse ambassadeur in Rusland Averell Harriman, waren meer dan alleen een steun en toeverlaat.
In Zijn ogen geen zondaar

Vol zelfvertrouwen schrijft een arts in 1870 aan De Geneeskundige Courant dat zijn liefde voor mannen geen ziekte is zoals de krant had beweerd. Wat dan wel? Daar breekt hij zich het hoofd niet over. Hij noemt zichzelf een ‘mensch met het lichaam van een man en de ziel van eene vrouw’. Voor medici is hij een ‘contrair sexuaal’: de negentiende-eeuwse verzamelterm waar ook ‘gevallen van homosexualiteit’ onder vallen. Medische tijdschriften bespraken voor het eerst van de norm afwijkende liefdesverlangens en publiceerden teksten van ‘contrair sexualen’.
Naar een nieuw kabinet van sociale rechtvaardigheid

De kabinetten van de jaren 2020 wacht een grote opgave. De scheidslijnen worden steeds scherper: tussen hoogopgeleiden en laagopgeleiden, jong en oud, rijk en arm. Een giftige mix, in een tijd waarin grote veranderingen plaatsvinden door automatisering, algoritmes en big data. De gevolgen van de COVID-19-pandemie laten zich nog jaren voelen en klimaatverandering en energietransitie hebben grote invloed op onze manier van leven. Als we niet ingrijpen, nemen de ongelijke kansen verder toe. En dat gaat ten koste van de vrijheid van mensen.
Onverwacht

Soms gebeuren er onverwachte dingen in een mensenleven. Journalist Lejo Siepe komt er pas na de dood van zijn moeder achter wie hij werkelijk is. Bij het uitruimen van het ouderlijk huis ontdekt hij het trouwboekje. Achter zijn geboortenaam staan de letters GEW. Wat betekent dat? Hij gaat op zoek naar een oud familiegeheim. Er volgt een maandenlange speurtocht die hem in Heerlen, Oost-Groningen, de Noordoostpolder en Bremen doet belanden. Het boek geeft een schitterend beeld van een familie die op de ene plek buitengesloten wordt en dan in de polder een hernieuwd bestaan gaat opbouwen.