Het Rijksmuseum heeft een schilderij van Bartholomeus Spranger gekregen van kunsthandelaar en verzamelaar Bob Haboldt. Het gaat om het op koper geschilderde werk Engelen dragen het lichaam van Christus uit circa 1587. Het Rijksmuseum spreekt van een meesterwerk binnen het oeuvre van de kunstenaar.
De coronacrisis vormde voor Bob Haboldt de directe aanleiding om het werk te schenken aan het Rijksmuseum.
“Corona heeft mij geraakt, vooral emotioneel. Het was voor mij een aanleiding voor reflectie. Hoe kan ik bijdragen? Hoe kunnen we deze periode memoreren? Het mooie van een schilderij is dat het voor eeuwig blijft en als monument kan fungeren voor de moeilijke periode waar we doorheen gaan. Ik besloot daartoe dit uitzonderlijke werk van Bartholomeus Spranger te schenken aan het Rijksmuseum. In de eerste plaats voor iedereen als nagedachtenis aan de slachtoffers van COVID-19, maar ook als voorbeeld voor iedereen om goed te doen voor musea. Ik hoop dat anderen volgen.”
Imago Pietatis
Het geschonken werk van Bartholomeus Spranger heeft een afmeting van 33,7 bij 26,6 centimeter en toont het lichaam van Christus, beschenen door hemels licht, dat gedragen wordt door engelen. Het gaat om een zogeheten Imago Pietatis waarin de ‘Man van Smarten’ bijna frontaal aan de kijker wordt getoond. Het engeltje op de voorgrond houdt een mand met passiewerktuigen als de doornenkroon en de spijkers waarmee Christus gekruisigd werd, vast. Op de achtergrond zijn de drie Maria’s op weg naar het graf, dat ze leeg zullen aantreffen.
Het werk, dat is geschilderd voor privédevotie, genoot al snel brede bekendheid omdat Hendrick Goltzius het in 1587 reproduceerde in een prent die in grote oplage werd gedrukt en verspreid.
Bartholomeus Spranger
De uit Antwerpen afkomstige Bartholomeus Spranger was vanaf 1581 hofschilder van de Habsburgse keizer Rudolf II in Praag, de grootste kunstverzamelaar van zijn tijd. Als een van de belangrijkste en invloedrijkste kunstenaars aan het Praagse hof belichaamde hij de nieuwe stijl van het Europese maniërisme. Zijn eerdere verblijf in Italië en vooral Rome had grote invloed op zijn werk, waarin hij de Nederlandse traditie en het Romeinse maniërisme wist te combineren. De schilderijen die hij vervolgens maakte, werden door de keizer en zijn gevolg hoog gewaardeerd.
Naast dit werk van Spranger bevindt zich in het Rijksmuseum onder andere het grote schilderij Venus en Adonis (ca. 1585-90) en de tekening Het huwelijk van Cupido en Psyche (1586-87).
Boek: Bartholomeus Spranger – Splendor and Eroticism in Imperial Prague
