Stront aan de knikker – Herkomst uitdrukking

Wanneer er ‘stront aan de knikker’ is, is er iets aan de hand. Er zijn problemen, er is trammelant. Kortom: als deze uitdrukking gebruikt wordt is het hommeles en is er daadwerkelijk een probleem. Waar komt deze uitdrukking historisch gezien vandaan?

Een uitdrukking die al in de 18e eeuw bestond

De uitdrukking komt al minstens sinds de achttiende eeuw in het Nederlands voor. In het Groot Uitdrukkingenwoordenboek van Van Dale uit 2006 staat vermeld waar de uitdrukking vandaan komt. Volgens het genoemde Uitdrukkingenwoordenboek was er in de achttiende eeuw sprake van jongeren die last hadden van ‘verontreinigende knikkers’ tijdens hun knikkerspelletjes. De knikkers werden tijdens het spelen vies, met stront of (minder erg) modder, dus was er dan ‘stront aan de knikker’. En met vieze knikkers spelen is uiteraard niet fijn. Dan heb je dus een probleem. De termen stront, poep en kak staan in de volksmond al zeer lang bekend als synoniemen voor ellende, problemen en ruzie.

Varianten op ‘stront aan de knikker’

Op het gezegde ‘er is stront aan de knikker’ bestaan meerdere varianten. Een van de varianten is ‘Er is kak aan de knikker’. In het gedichtenboek De Schoolmeester (1859) van Gerrit van der Linde speelde deze schrijver in op de kakvariant, in het gedicht ‘De Schipbreuk’:

De wolken worden in ’t Westen hoe langer hoe dikker,
Daar is zeker iets, dat ik niet noemen zal, aan den knikker.

Daarbij zijn er nog de varianten ‘er is klei aan de knikker’ en, zo lezen we bij taalkundige F.A. Stoett, ‘er is vuil aan de knikker’.

Ook interessant: Knikkers uit Amerika voor kinderen razzia van Putten
Tip: Het is hommeles! Betekenis en herkomst
Lees ook: In de contramine zijn

Bronnen ▼