De Vlaamse kunstschilder James Ensor, een belangrijk vertegenwoordiger van het symbolisme, kreeg bij zijn geboorte in Oostende een niet erg Nederlandse voornaam toegewezen. Hij werd dan ook geboren als zoon van een Britse vader en een Belgische moeder. Als kind kreeg hij zijn eerste tekenlessen. Bij het maken van stillevens en maskers kon hij zijn lol op in het souvenirwinkeltje dat zijn oma in Oostende runde.
Van 1877 tot 1880 studeerde hij aan de kunstacademies van Oostende en Brussel. Hij werd daar onder meer onderwezen door de Belgische schilder en etser Jan Frans Portaels (1818-1895). James Ensor was in 1883 een van de oprichters van Les XX, een kunstkring die via tentoonstellingen,
voordrachten en concerten de moderere rechtingen in de kunst voor het voetlicht wilde brengen. Behalve Ensor behoorden tot deze zogenaamde groep van ‘vingtisten’ ook kunstenaars als Auguste Rodin, Theo van Rysselberghe en Georges Minne.
In Ensors werk was een duidelijke een afkeer voor het academische werk en scepsis tegenover de materialistische wereld te zien. De kunstenaar werd gedreven door zijn drang naar vernieuwing. Zijn vaak carnavaleske, expressieve en kleurrijke schilderijen worden vaak gezien als een soort portretten. De kunstenaar zou in deze werken de wereld van menselijke angten en spoken in de gedaanten van afschrikwekkende wezens en maskerades hebben willen portretteren.
Tot 1886 schilderde Ensor voornamelijk portretten en interieurs, vaak met een zeer zwakke belichting. Daarna stapte hij vrij plotseling over op een heel andere schilderwijze, met veel krachtige en heldere kleuren. In 1888 schilderde Ensor zijn beroemdste werk: De intocht van Christus in Brussel
Tentoonstelling
Als Ensor in 1949 niet was overleden, had hij in 2010 de wat vreemde leeftijd van 150 bereikt. Ter gelegenheid van die honderdvijftigste verjaardag hebben ING België, het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) en het Paleis voor Schone Kunsten (BOZAR) de handen ineen geslagen om een nieuw licht te werpen op het werk van de Oostendse schilder. In de tentoonstelling Ensor Ontmaskerd worden 60 schilderijen en 150 tekeningen van de kunstenaar samengebracht.
De tentoonstelling geeft bezoekers een blik in het atelier van de kunstenaar en een inkijkje in Ensors creatieve denkwereld en artistieke evolutie. De organisatoren willen met tentoonstelling aantonen dat Ensor een van de belangrijkste Europese realistische schilders van de 19de eeuw was. Daarnaast wordt aan de hand van tekeningen, studies, stillevens, portretten en moderne genretaferelen getoond hoe Ensor zich met historische voorbeelden en tijdgenoten wilde meten. Ook ingezoomd wordt op het meest originele en vernieuwende deel van Ensors werk: de bekende groteske voorstellingen en maskertaferelen.
In de tentoonstelling zijn verschillende tekeningen te zien die maar zelden voor het grote publiek te zien zijn geweest.
Ensor Ontmaskerd is van 7 oktober 2010 tot en met 13 februari 2011 te zien in het ING Cultuurcentrum op het Koningsplein in Brussel.
