Minister Bussemaker opent zondag in Museum Arnhem een bijzondere tentoonstelling die stilstaat bij de kunstverzameling die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Staat werd aangekocht. Interessant want tijdens de Tweede Wereldoorlog kocht de overheid meer kunst dan ooit te voren.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten (DVK) verantwoordelijk voor kunstaankopen van de Nederlandse Staat. Daarnaast installeerde de NSB-er Tobie Goedewaagen (1895-1980) de Kultuurkamer, waarbij een kunstenaar aangesloten moest zijn om zijn beroep te kunnen uitoefenen. Museum Arnhem:
“Er bestond tijdens de bezetting een sterke voorkeur voor (neo)realistische taferelen die het Holland dat de bezetter voor ogen had benadrukten. De belangrijkste genres hierbij waren voorstellingen uit de natuur, zoals Hollandse landschappen, zee- en riviergezichten, stads- en dorpsgezichten en stillevens, figuurstukken en (zelf)portretten. Ook werd er veel belang gehecht aan de ambachtelijke kant van het vak.”
NSB’er Eduard Gerdes
Dat de zogenaamde DVK-collectie veel bekende grootheden telt en een behoorlijk aantal werken van hoge kwaliteit, heeft volgens het museum te maken met de verantwoordelijk ambtenaar voor de aankopen, de NSB’er Eduard Gerdes (1887-1945). Gerdes was zelf kunstenaar en voor de oorlog lid van verschillende kunstenaarsgenootschappen. Hij kocht werken aan van beroemde grootheden als Karel Appel, Maurits Escher, Pyke Koch, Willem van Konijnenburg, Gerard Röling, Jan Sluijters, Carel Willink en vele anderen.
“Terwijl de schilderijen spreken van vakmanschap en onschuld, getuigen citaten van propagandistische motieven.”
Vooroordelen
In een thematische ordening komen teksten aan de orde over de essentiële onderwerpen van de tentoonstelling aan bod en passeren de opgeworpen vragen en dilemma’s de revue. De thema’s zijn: het ‘bildungsideaal’ van het DVK; nationale identiteit en propaganda; goed, fout en alles daartussenin; het realisme, dat voor en kort na de oorlog bloeide, en in de loop van de jaren vijftig in het verdomhoekje belandde.
“De werkelijkheid is gelaagd, dat ene goede antwoord bestaat niet. De tentoonstelling wil afrekenen met vooroordelen door de werken te tonen, te informeren, vragen te stellen en het debat te stimuleren.”
Boek bij de tentoonstelling: Door de Staat gekocht ’40-’45
De tentoonstelling loopt van 17 februari tot en met 24 mei 2015
