Tentoonstelling over het ‘Boek der Boeken’

Historisch Museum Ede heeft, in samenwerking met het Nederlands Bijbelgenootschap, een tentoonstelling samengesteld over de geschiedenis van de bijbel. In de expositie zijn onder meer verschillende vroege handschriften en exclusieve drukwerken te bewonderen, waaronder een kinderbijbel uit 1720.

De collectie – die naast bijbels ook bijvoorbeeld boekbanden, landkaarten, sierlijke teksten en oude psalmberijmingen bevat – is in de loop van jaren door twee verzamelaars bijeengebracht. Historisch Museum Ede:

Met de opzet van deze tentoonstelling geven we een goede indruk van de verschillende bijbeldrukken en psalmuitgaven die in de loop der eeuwen zijn verschenen. Er zijn zeer oude en zeldzame bijbels te zien uit de tijd kort na de uitvinding van de boekdrukkunst, maar ook tal van bijzondere exemplaren van latere datum tot op de dag van vandaag. Veelal zijn ze voorzien van mooie kaarten en aansprekende prenten, soms fraai ingekleurd. Ook de buitenkant van deze boeken en kerkboekjes met kenmerkend koperbeslag of prachtig goud- en zilverwerk wordt niet vergeten.

De zogenaamde prentbijbels vormen een afzonderlijk onderdeel van de tentoonstelling. Zij bevatten niet de hele tekst van de bijbel, maar bestaan uit bijbelprenten met een onderschrift of een bijbelverhaal in proza en/of poëzie. Vaak worden de verschillende series ook in gewone bijbels aangetroffen. Op de expositie zijn zestiende-eeuwse houtsneden te bewonderen en vele kopergravures uit latere eeuwen.

Opmerkelijk is de prachtige ‘Icones Biblicae’ uit 1627 van de wereldberoemde Zwitser M. Merian de Oude. Zijn bijbelprenten zijn van bijzondere kwaliteit, waardoor ze lange tijd het voorbeeld zijn geweest van veel Bijbelillustratoren. Verder zijn de afbeeldingen van Rembrandt, die een Bijbelverhaal uitbeelden, zeer bekend. Hiervan zijn enkele zeldzame ertsen op de expositie te zien.

Er zijn ook kinder- en jeugdbijbels te zien in Ede. De eerste uitgaven dateren uit de zeventiende eeuw. Deze bijbels waren vooral bedoeld om kinderen te leren lezen. Via de vorm van vraag en antwoord met behulp van kleine prentjes leren kinderen allerlei dingen goed onthouden. Bekend in dit verband is de Kleine Print-Bijbel, die voor het eerst in 1720 verscheen.

Enkele andere bijzondere bijbels die de komende tijd in Ede zijn te bewonderen zijn de Delftse Bijbel uit 1477, de eerste Statenbijbel uit 1637 en verschillende rijk geïllustreerde Liesvelt-en Vorstermanbijbels.

De tentoonstelling ‘Het Boek der Boeken’ loopt van 29 november t/m 6 april 2015