Kangoeroegevecht leidde mede tot opkomst Nederlandse cinema

Op de foto hierboven zien we een pionier uit het Nederlandse cinemawezen, Willy Mullens (1880-1952). Mullens was in zijn tijd een bekendheid in Nederland en stond in het interbellum bekend als ‘filmer des vaderlands’. Wie was deze Mullens precies en wat is zijn betekenis geweest voor de Nederlandse filmindustrie?

Het incident met de kangoeroe (herfst 1897)

Voordat Mullens een carrière begon als filmmaker en cineast werkte hij bij een circus in Den Haag. Daar trad hij op als, naar verluidt, ‘de enige menselijke kanonskogel ter wereld’. Nadat Mullens in 1897 tijdens een uitvoering van zijn kanonsact door een kangoeroe knock-out geslagen was, bleek hij niet meer in staat om zich te laten wegschieten en kreeg hij op staande voet ontslag. Hierna raakte Willy Mullens geïnteresseerd in film en cinema. En maakte daarin een glansrijke carrière.

Het nare incident met de kangoeroe deed zich voor op een herfstavond in 1897. In een krantenverslag in De Volkskrant van 24 december 1954, werd beschreven wat er precies gebeurde. De truc van Mullens’ act was dat hij in de loop van het kanon kroop, maar stiekem – aan de onderkant van de kanonsbuis – via een opening in de grond verdween. Mullens moest dan onder de grond door en via het hok van kangoeroe Ronny en een laddertje omhoog klimmen. En dan snel in het vangnet springen. Door de flinke rookpluim die uit de kanonsopening kwam, werd het zicht van het publiek even vertroebeld. Op dat moment kon Mullens doen alsof hij, na een indrukwekkende knal en met een kracht van 16 pk, door de lucht op het net was beland. Een ijzersterke truc, een ijzersterke man!

Probleem op die bewuste herfstavond 1897 was echter dat de oppasser van het kangoeroe-hok vergeten was om de kangoeroe tijdig te verplaatsen (wat hij normaal wel deed) naar dienst nachthok. Niemand weet of het opzettelijk was of een ongelukje… Maar Ronny sloeg Willy, zonder dat het beest bokshandschoenen aan had, buitenwesten. De krant schreef wat er toen gebeurde:

“Nadat kruit en rook waren opgetrokken, het publiek “cente terug” had geëist, werd Mullens met vlugzout bijgebracht en Ronny in het nachthok afgeleverd. Het beest was er niet meer bij toen de exploitant en organisator van “het variétéspektakel” van de Haagse Najaarskermis Willy Mullens op staande voet zijn congé gaf.”

Met zijn moeder en broer naar Parijs & Mullens’ eigen reisbioscoop (1899-1911)

Met zijn moeder en broer vertrok Mullens in 1899 naar Parijs, waar Mullens door films van de gebroeders Lumière geïnteresseerd raakte in de opkomende filmtechniek. Samen met zijn familie zag Willy Mullens hier de cinematograaf van Lumière, die zij op 28 december 1895 in Parijs geïntroduceerd hadden.

Mullens richtte hierna een eigen reisbioscoop op, die hij “Alberts Frères” noemde. Hij ging documentaires en films maken. Zijn belangrijkste film was “De mésaventure van een Fransch heertje zonder pantalon aan het strand te Zandvoort” uit 1905. Deze film werd in 2007 aan de Canon van de Nederlandse film toegevoegd, een Canon waarin slechts zestien films – waaronder “Turks Fruit” en “Flodder” – zijn opgenomen. In 1911 kwam er een einde aan Mullens’ reisbioscoop en ging hij zich steeds meer toeleggen op het produceren van films en documentaire. Dit kreeg vooral vorm nadat hij in 1914 het productiebedrijf Haghe Film had opgezet.

Roem na de Eerste Wereldoorlog

In 1917 ging Mullens’ film Holland Neutraal: Leger en Vlootfilm in première, onder toeziend oog van koningin Wilhelmina en prins Hendrik. Deze film, die tweeënhalf uur duurde, was de eerste Nederlandse documentaire die massaal in de bioscoop bekeken werd. Mullens’ films Holland in ijs (1917) en Utrecht (1918) staan bekend als de eerst bewegende beelden van de Elfstedentocht en Utrecht. Na de zogenoemde Vergissing van Troelstra in november 1918, filmde Mullens een beroemd geworden reportage over de pro-Oranje manifestatie op het Malieveld in Den Haag.

Omstreeks 1920 stond Willy Mullens bekend als een van de belangrijkste filmproducenten in Nederland. In de jaren 1924 tot 1927 maakte Willy Mullens diverse filmreizen naar Nederlands-Indië. Mullens geldt als een van de eerste personen die in de Nederlandse kolonie in de Oost filmmateriaal maakte.

Afnemende bekendheid vanaf de jaren 1930 en overlijden

Gedurende de jaren 1930 nam de roem en bekendheid van Mullens af, omdat de concurrentie van het Polygoon en de filmproducent Loet Barnstijn te groot bleken te zijn. Wel trad Mullens nog diverse keren als publiek figuur op. Zo was hij een belangrijke spilfiguur tijdens de herdenking van veertig jaar cinematografie in 1935. Als laatste grote productie van Mullens’ hand geldt diens Uit de oude doos (1948). Deze film eindigt met Mullens, die zelf in beeld komt en koningin Wilhelmina bedankt voor haar regeringsperiode. De kersverse koningin Juliana wordt uiteraard door hem gefeliciteerd.

In 1949 vond er een groot festijn plaats om Mullens zelf te eren, vanwege het feit dat hij vijftig jaar werkzaam was in de filmwereld.

Mullens overleed op 21 april 1952 in Den Haag. De naam van zijn Haghe Film bestaat nog steeds en is nu onderdeel – als Haghefilm – van een bedrijf in Amsterdam dat zich onder meer bezighoudt met het bewerken en restaureren van archieffilms.

Lees ook: Holland Neutraal (1917) – De vlootfilm van Willy Mullens
Boek: Holland Neutraal – Tom Sas

Bronnen ▼