Yuri Gagarin (1934-1968) - De eerste ruimtereiziger

De Sovjet-piloot en kosmonaut (Russisch voor ruimtevaarder) Yuri Gagarin maakte op 12 april 1961 als eerste mens een ruimtereis.

Yuri Aleksejevitsj Gagarin wordt in 1934 geboren in Kloesjino, een plaatsje vlakbij Moskou, als zoon van een timmerman. Tijdens de Tweede Wereldoorlog krijgt het gezin Gagarin het zwaar te verduren. Zo worden ze uit hun huis gezet en worden Gagarin’s oudere broer en zus naar een Pools werkkamp gestuurd. Na de oorlog verhuist het gezin naar Gzjatsk, een stad die in 1968 zal worden omgedoopt tot Gagarin, naar de beroemde inwoner.

Tijdens zijn studie aan de Technische Universiteit van Saratov raakt Gagarin betrokken bij een vliegclub, waar hij leert vliegen. Na die studie meldt hij zich aan bij de Orenburg pilotenschool en belandt hij uiteindelijk bij de Sovjet luchtmacht als luitenant.

Kosmonaut

Als Gagarin zijn militaire dienst erop heeft zitten wordt hij samen met negentien collega’s uitgekozen om deel te nemen aan het ruimteprogramma van de Sovjet-Unie. Volgens een BBC-correspondent wordt hij gekozen vanwege zijn bovenmatige intelligentie, zijn gemakkelijke karakter en zijn oprechtheid. Uit de twintig geselecteerde kandidaten blijven alleen Gagarin en Gherman Titov over. Volgens sommigen wordt Gagarin uiteindelijk gekozen vanwege zijn treurige familiegeschiedenis. Anderen beweren weer dat Titov afviel omdat zijn voornaam te erg lijkt op ‘german’.

De reis

Op 12 april 1961 vindt Gagarins historische ruimtereis plaats. ’s Morgens om 06:07 uur plaatselijke tijd wordt hij vanuit een ruimtebasis in het huidige Kazachstan de ruimte ingeschoten. In de Wostok I verlaat hij als eerste mens ooit de dampkring en maakt hij in 108 minuten een rondgang om de aarde. Over die belangrijke vlucht zegt hij onder meer:

“The feeling of weightlessness was somewhat unfamiliar compared with earth conditions. Here, you feel as if you were hanging in a horizontal position in straps. You feel as if you are suspended.”

De ruimtereis is van grote betekenis voor de Russen die hun grote vijand, de Verenigde Staten, hiermee aftroeven. De slag om de eerste mens in de ruimte wordt dus door de Russen gewonnen. De Amerikanen nemen in 1969 echter op grootse wijze revanche door de eerste man op de maan af te leveren: Neil Armstrong.

Gagarin wordt door zijn reis wereldberoemd en uitermate populair. Volgens sommigen kan hij die roem moeilijk aan en wordt hij alcoholist, omdat hij overal drankjes aangeboden krijgt en zelf geen maat kan houden.

In 1967 ontsnapt Gagarin op het nippertje aan de dood als hij wordt geselecteerd als reservebemanning voor de Sojoez 1, een vlucht die crasht. Een jaar later crasht Gagarin zelf alsnog tijdens een routinevlucht in een MiG-15 straaljager. De 34-jarige kosmonaut laat een vrouw en twee kinderen achter. Hij wordt begraven bij de muur van het Kremlin waar elk jaar op 12 april een krans wordt gelegd door kosmonauten.