Historiek
Massale volksopstand van achttien dagen die gericht was tegen het stalinistische bewind in de Volksrepubliek Hongarije. De aanvankelijk vreedzame opstand koste duizenden burgers het leven.
De Hongaarse Opstand wordt keihard neergeslagen, officieel vallen er 74 doden en zijn er duizend gewonden. Het echte dodental wordt echter hoger geschat.
De Hongaarse studenten die aanvankelijk dus gewoon de Polen een hart onder de riem willen steken, krijgen een grote groep mensen achter zich aan, waaronder ook veel arbeiders. De leuzen worden steeds meer anti-Sovjet. Als de groep aankomt bij het parlement worden vlaggen met het staatswapen en de rode sterren van de gebouwen gehaald, symbolen van de Sovjet-Unie. Ook het standbeeld van Stalin wordt neergehaald. Na een radiotoespraak van partijleider Ernõ Gerõ die de betogers kwalificeert als volksvijanden breekt er een ware revolutie uit. Geleid door generaal Pál Maléter schaart een deel van het leger zich achter de betogers en worden er wapens uitgedeeld. De opstandelingen vertrekken vervolgens – gewapend – naar de ÁVH, de geheime politie. Door de hevige gevechten trekken de Sovjet-troepen die in de stad gelegerd zijn zich terug.
De opstandelingen willen onder meer dat er een eind komt aan de Sovjet-bezetting, dat er vrije verkiezingen komen en dat de veiligheidspolitie wordt afgeschaft.
Inval na de Hongaarse Opstand
Op 3 november reist een Hongaarse delegatie onder leiding van generaal Maléter naar het hoofdkwartier van de Sovjetbezettingstroepen. Het is de bedoeling om daar de details van de terugtrekking van de Russische troepen te bespreken. De delegatie wordt echter gearresteerd en tegelijkertijd vallen troepen van het Warschaupact het land binnen. De opstand wordt hardhandig neergeslagen. Na vier dagen is het verzet gebroken. Volgens Hongaarse cijfers kostte de opstand 5000 tot 6000 mensen het leven. In het westen gaat men er van uit dat het werkelijke slachtofferaantal veel hoger ligt.
Nadat Hongarije weer onder de invloedssfeer van de Sovjet-Unie is gekomen, worden ruim 13.000 mensen gearresteerd die betrokken zouden zijn geweest bij de opstand. Driehonderdvijftig mensen worden geëxecuteerd. Onder hen ook Imre Nagy. De kardinaal-priester Mindszenty vlucht naar de Amerikaanse ambassade, waar hij vijftien jaar zal blijven. In de maanden november en december vluchten ruim 200.000 Hongaren naar het vrije westen.
Hoewel er in veel westerse hoofdsteden wordt gedemonstreerd tegen het bloedbad, wordt er internationaal weinig stelling genomen. In Europa is men voornamelijk bezig met de Suez-crisis die aan de gang is en voor de Verenigde Staten ligt de zaak gevoelig omdat het land al op zeer gespannen voet staat met de Sovjet-Unie.
In 1991 biedt de Sovjet-Unie officieel zijn excuses aan voor het harde optreden tijdens de Hongaarse Opstand.
Lees ook: De CPN en de Hongaarse opstand (1956)
…en: ‘Eerherstel’ Hongaarse WOII-leider zorgt voor controverse
Boek: 1956 – de wereld in opstand
