Het Stedelijk Museum Alkmaar is recentelijk verbouwd. Het museum kreeg onder meer een nieuwe gevel en een heringerichte entree. Maandag 8 oktober opent het museum de deuren weer. Vanaf dat moment zijn er twee nieuwe vaste opstellingen te zien: Victorie! Het Beleg van Alkmaar in 1573 en De Gouden Eeuw van Alkmaar.
De geschiedenis van Alkmaar spreekt tot de verbeelding. Alkmaar was in 1573 bijvoorbeeld de eerste Nederlandse stad die tijdens de Tachtigjarige Oorlog een Spaanse belegering wist te doorstaan. Hieraan herinnert bijvoorbeeld de uitdrukking ‘Van Alkmaar de Victorie’ .
Na die overwinning, die nog jaarlijks door de stad wordt herdacht, begon voor Alkmaar een periode van bloei. Stedelijk Museum Alkmaar besteedt vanaf de heropening met twee nieuwe vaste opstellingen aandacht aan zowel het ‘Alkmaars Beleg’ als aan de ‘Gouden Eeuw van Alkmaar’.
‘Van Alkmaar de Victorie’
In Nederland is met name het Leidens Ontzet bekend maar Alkmaar was de eerste Nederlandse stad die het machtige Spaanse leger tijdens de Tachtigjarige Oorlog wist te weerstaan. Na zeven lange weken van ontberingen in de drassige Hollandse grond staakten de Spanjaarden op 8 oktober 1573 definitief hun Beleg van Alkmaar.
De overwinning gaf de Nederlandse opstandelingen moed; na Alkmaar weerstonden ook andere steden de Spaanse troepen, waaronder een jaar later dus Leiden. Het Alkmaars Ontzet luidde een reeks belangrijke historische gebeurtenissen in die uiteindelijk leidden tot het ontstaan van de onafhankelijke Republiek der Verenigde Nederlanden en de bloeiperiode van de Gouden Eeuw.
In de presentatie Victorie! Het Beleg van Alkmaar in 1573 brengt het Stedelijk Museum Alkmaar de Spaanse belegering van dag tot dag in beeld. Dit aan de hand van ooggetuigenverslag van stadspensionaris Nanning van Foreest. Bezoekers maken in de tentoonstelling verder onder meer kennis met figuren als de geus Jacob, de katholieke boer Dirk, de protestantse stedeling Cornelia en de Spaanse soldaat Juan. Het museum:
“Zij maken duidelijk voor welke keuzes en dilemma’s men stond. De bevolking van Alkmaar was niet onverdeeld: sluiten we ons aan bij de Opstand van Willem van Oranje of gehoorzamen we de Spaanse landsheer Filips?”
Het museum geeft een beeld van de strijd aan de hand van passages uit het dagboek van de stadspensionaris, schilderijen van het Beleg, verschillende brieven, wapenuitrustingen. Ook is er een origineel kanon uit ongeveer 1570 te zien.
Skeletten van belegstrijders
De Gouden Eeuw van Alkmaar
Daarnaast zijn er negen schilderijen te zien van Caesar van Everdingen, volgens het museum is dat de grootste schilder uit Alkmaar ooit. Voor de Gouden Eeuw-zaal kreeg het museum een groot aantal werken in langdurig bruikleen, onder meer van het Rijksmuseum.
Naast de schilderijen wordt er ook pronkzilver en glaswerk tentoongesteld. Zo zijn er bijvoorbeeld zeven gedecoreerde tazza’s (drinkschalen) te zien en verschillende zeventiende-eeuwse porseleinstukken. Een bijzonder object is een kast afkomstig van landgoed Nijenburg met beschilderingen van Jezus en de Samaritaanse vrouw. De eigenaren noemden het meubel het ‘Luthers kastje’ vanwege de ongewone afbeeldingen aan de binnenkant: een kerkinterieur en portretten van bekende hervormers.
Overzicht van Boeken over de Gouden Eeuw
