Allene Tew, ‘redster van de Nederlandse monarchie’

Het boek De Amerikaanse prinses (uitgeverij Querido, 2015) is een literaire beschrijving van het leven van het mooie Amerikaanse plattelandsmeisje Allene Tew (1872-1955), die erin slaagde toe te treden tot de Amerikaanse en Europese high society. Op 18-jarige leeftijd trouwde ze een schatrijke man uit Pittsburgh, en na vier huwelijken werd ze in 1936 via haar vijfde en laatste man een Russische import-aristocraat: gravin (von) Kotzebue. Via haar vierde echtgenoot ontpopte ze zich, aldus Amerikaanse media, in de jaren 1930 tot de ‘redster van de Nederlandse monarchie’.

De soepel geschreven levensbeschrijving van ‘de Amerikaanse prinses’ Allene Tew is niet de eerste biografie van Annejet van der Zijl. Als schrijfster van literaire non-fictie trok zij eerder de nodige aandacht met degelijke, prettig leesbare biografieën van Annie M.G. Schmidt, prins Bernhard en Gerard Heineken.

De biografie De Amerikaanse prinses is net als deze boeken een fraai boek. Tegen de achtergrond van grote historische ontwikkelingen en gebeurtenissen uit de negentiende en twintigste eeuw neemt Van der Zijl de lezer mee terug naar het verleden van de Verenigde Staten en Europa, zoals de victoriaanse tijd, de tijd van de industriële revolutie, de Russische Revolutie, twee wereldoorlogen en de nasleep daarvan.

Pittsburgh: the smoking town

Allene Tew groeide op in Jamestown (NY) aan Lake Chautauqua in de Verenigde Staten. Ze was pas achttien jaar toen ze ongehuwd zwanger raakte van haar vermogende vriend Theodore R. Hostetter (1870-1902), roepnaam ‘Tod’. Het stel sloeg op de vlucht en trouwde op 14 mei 1891 in het geheim in New York. Daarna vestigden ze zich in Pittburgh, ’the smoking town’:

“Zo groen en fris de wereld was geweest waarin Allene was opgegroeid, zo grauw en bedompt was die waarin ze als de jonge Mrs. Hostetter terechtkwam. Tijdens de industriële revolutie was Pittsburgh dankzij zijn strategische ligging aan de Allenghy, de Monongahela en de Ohio en de rijke steenkoolvoorraden in de bodem, uitgegroeid tot een van de rijkste steden van Noord-Amerika. De stad telde in deze jaren zelfs meer miljonairs dan New York. Maar het was ook een van de smerigste en zeker een van de meest mistroostige plaatsen van het continent.” (37)

Een zelfrijdende wagen

In Pittsburgh kwamen de mooie Mrs. Hostetter en haar dochtertje Greta, die op 27 september 1891 werd geboren, in een sociaal isolement terecht. Miljonair Tod werd volledig in beslag genomen door gokken en feestvieren met vrienden, waardoor hij zijn gezin uit het oog verloor. Na tien jaar huwelijk, in 1901, besloot Allene haar man te verlaten. De ultieme reden was Tods onverzadigbare gokverslaving:

“In het voorjaar van 1901 kocht Tod een nieuw jacht. De Seneca mat maar liefst honderdvijftig meter en had onderdeks zowel een pianola als een roulettewiel, zodat hij zijn gokvrienden op zijn boot kon ontvangen en vermaken. Ook kocht hij een automobiel, de ‘zelfrijdende wagen’ die in deze jaren de nieuwste rage was onder de rijken. (…) Allene en de kinderen voeren deze zomer nog mee op de Seneca. Maar Tod zag ze nauwelijks: die zat dag en nacht onderdeks roulette te spelen met zijn vrienden.” (61)

Allene pakte nog dat jaar haar biezen en vertrok met haar kinderen. Het jaar erop, in augustus 1902, stierf Tod – die nog maar tweeëndertig jaar was – aan een verwaarloosde longontsteking. Allene verhuisde naar New York, waar ze in december 1904 huwde met haar tweede man Morton Colton Nichols (1870-1932), een rijke effectenmakelaar die onder meer de schatrijke Reginald C. Vanderbilt en Joseph Ullmann, de grootste bookmaker van Amerika, tot zijn vriendenkring rekende.

Redster van de Nederlandse monarchie

We maken een sprong in de tijd, want ik ben van mening dat u dit boek zélf moet lezen en ga dus niet al het moois verklappen dat in De Amerikaanse prinses te vinden is. Ik wil het verder laten bij de aardige anekdote over Tews invloed op het koningshuis. Het verhaal is door Amerikaanse media wat aangedikt, zo stelt Van der Zijl, maar is toch te leuk om niet te noemen: Allene Tew heeft misschien wel de Nederlandse monarchie gered.

Toen Allene in Parijs woonde, bood ze onderdak aan prins Bernhard zur Lippe-Biesterfeld, die vanaf september 1935 als onbetaald stagiair aan de slag ging bij de Franse afdeling van het Duitse chemieconcern IG Farben. Een carrière als vliegenier bij de luchtvaartafdeling van de nationaalsocialisten was stukgelopen, omdat Bernhard een vliegtuigje aan gruzelementen had gevlogen. Op zoek naar een serieuze carrièrestart belandde hij bij IG Farben in Parijs. Het was zijn tante Allene Tew, de latere peetmoeder van Beatrix, die Bernhard koppelde aan de impopulaire Nederlandse prinses Juliana en daarmee de Nederlandse monarchie voor de ondergang behoedde. Het lukte Nederlandse diplomaten tot die tijd namelijk niet om Juliana te koppelen aan een geschikte huwelijkskandidaat van stand.

Amerikaanse media beschreven de betrokkenheid van Tew bij het huwelijk van Bernhard en Juliana, vertaald, in deze bewoordingen:

“De voormalige Allene Tew van New York en Pittsburgh besloot Bernhard te steunen toen hij ging voor de jackpot… In de tijd dat de Amerikaanse prinses Bernhard in de race bracht, probeerde hij rond te komen als autoverkoper in een Parijse vestiging van IG Farben… En natuurlijk deed ze mee als meesterbrein achter de affaire. Want Bernhard was alles wat de Nederlandse prinses niet was: vrolijk, charmant, wereldwijs, aantrekkelijk – en slank!” (175)

Boek: De Amerikaanse prinses – Annejet van der Zijl

Bekijk dit boek bij: