De bizarre begrafenis van koning Willem III

Op 25 november 1890 stierf koning Willem III (1817-1890), na een beroerte gehad te hebben. De koning stond ook wel bekend als ‘Koning Gorilla‘, vanwege zijn opvliegende karakter en losbandige levensstijl. Op 4 december vond de begrafenis van de vorst plaats, maar die liep anders dan gepland. Bizar genoeg ging bijna alles verkeerd tijdens de uitvaart van Willem III.

Koningin Emma, de tweede vrouw van Willem III – Willems nicht Sophia van Wurtemberg (1818-1877) was zijn eerste (ongelukkige) vrouw – besloot om de begrafenis wat vroeger te plannen om het feest rond Sinterklaas niet te verstoren. Daarom vond de uitvaart op 4 december 1890 plaats. Het was een koude en gure dag…

Te zware kist

Een eerste probleem waar men tijdens de begrafenis tegenaan liep, was de té zware kist. Omdat de koning nogal corpulent was, bleek het houten gestel waarin zijn lichaam zat niet te tillen. Daarom sleepte men de kist maar over de grond. Dit maakte natuurlijk een irritant geluid, zo herinnerde C.H.F. graaf Dumonceau (1827-1918), de particulier secretaris van Willem III, zich. Het vreemde geluid…

…leek op een smartenkreet.

Vervoer van Den Haag naar Delft: lastige paarden

Volgens De Maasbode (5 december 1890) hadden zich in de residentie Den Haag en in Delft, waar Willem III in de Nieuwe Kerk bijgezet zou worden, tienduizenden toeschouwers verzameld. Volgens de krant kostte de begrafenis van Willem III circa 300.000 gulden. Tijdens de ceremonie in beide steden waren talloze zakkenrollers actief. Veel mensen raakten kettingen, gouden horloges of hun portemonnee kwijt, zo meldde de krant. Maar hoe verliep de begrafenis zelf?

Bij het formeren van de rouwstoet ging het al verkeerd. Er bleken te weinig koetsen te zijn, zodat meerdere adellijke aanwezigen bij elkaar in de koets gepropt moesten worden. De groothertog Nicolaas van Rusland werd, tot zijn grote woede, bij de aartshertog Frederik van Oostenrijk en nog twee prominente vorsten in de koets gepropt. Toen daarna de rouwstoet in beweging moest komen, hadden de paarden er geen zin in. Ze weigerden een voet te verzetten, waardoor de rouwstoet uit formatie raakte.

Tijdens de reis door Den Haag zelf, in de Wagenstraat, ging er bij een van de koetsen iets mis met het voorspan, dat het tuig stuksloeg. Hierdoor moest betreffende koets door 4 in plaats van 6 paarden verder getrokken worden, zo meldde De Haagsche Courant.

Verder stortte er op de Rijswijkseweg nog een tribune in, met enkele tientallen gewonden tot gevolg.

De Nieuwe Kerk, Delft: foutjes dominee en organist

In de Nieuwe Kerk in Delft begon de bejaarde hofpredikant C.E. van Koetsveld (1807-1893) te vroeg met zijn betoog, terwijl er nog gasten binnenkwamen. En de ongeveer even oude organist Kersbergen was zo zenuwachtig, dat hij in muzikaal opzicht ruzie kreeg met het orgel…

Vanwege de mislukkingen en onnodige fouten tijdens de begrafenis van haar vader, besloot koningin Wilhelmina – die in 1890 tien jaar was – een protocol op te stellen om haar eigen koninklijke begrafenis in goede banen te leiden.

Boek: Dik van der Meulen – Koning Willem III (1917-1890)

Bronnen ▼