Jona Lendering
In het vorige filmpje over de (oude) geschiedenis van Byblos legde ik uit hoe de eerste mensen daar waren komen wonen in de Prehistorie. Dat was ergens in het zevende millennium v.Chr. We slaan twee millennia over en komen dan, ergens rond 4500 v.Chr., aan bij het Chalcolithicum. Dat betekent letterlijk “kopersteentijd” maar we zeggen vaak Kopertijd.
Die naam is wat misleidend. Het betekent alleen dat men in die tijd – en niet per se in Byblos – in staat was ovens te bouwen waarmee men temperaturen kon halen om koper te bewerken. Dat zegt vooral veel over het technologisch potentieel van die tijd en vertelt iets over de oplossingen die de mensen kiezen konden. Ook als je geen koper gebruikte, waren er bepaalde opties die eerder niet hadden bestaan en dus is “Kopertijd” een redelijke typering voor een bepaald type samenleving. Zelfs als daar geen koper of ander metaal wordt gebruikt.
Zilver
Pas na ongeveer 3500 v.Chr. deed metaalgebruik in Byblos zijn intree. En dan vooral zilver. Dat duidt op een vorm van ruilhandel, want de dichtstbijzijnde ader is 300 kilometer ten noorden van de nederzetting. Wat Byblos heeft teruggegeven, weet ik niet. Koper deed eveneens zijn intrede en diende om wapens en vishaken te maken. De handel moet hebben geleid tot enige welvaart en welvaart leidt vrijwel altijd tot sociale stratificatie.
Gek genoeg ontbreken in Byblos maatschappelijke tegenstellingen. Alle huizen en graven – nog steeds in kruiken – zijn ruwweg hetzelfde. Hier en daar een importstuk. Ook waren er geen verdedigingswerken om de welvaart te beschermen tegen afgunstige buren.
Goed. Ik leg het u uit in het filmpje. Verwacht, van een filmpje dat is gemaakt met een telefoon en een simpel microfoontje, geen hoge kwaliteit. De horizon ligt inderdaad scheef, ik weet het.
