Dark
Light

Christiaan Huygens ( 1629-1695) – Uitvinder van het slingeruurwerk

Auteur:
2 minuten leestijd
Christiaan Huygens door Caspar Netscher 1671, olieverf, Museum Boerhaave, Leiden
Christiaan Huygens door Caspar Netscher 1671, olieverf, Museum Boerhaave, Leiden

De vooraanstaande Nederlandse astronoom en wis- en natuurkundige Christiaan Huygens is de uitvinder van het slingeruurwerk en ontdekker van de Saturnusmaan Titan.

Christiaan Huygens, detail van een schilderij van Caspar Netscher (1671)
Christiaan Huygens, detail van een schilderij van Caspar Netscher (1671)
Als zoon van de bekende dichter en diplomaat Constantijn Huygens groeide hij op in een welvarende familie. Zijn vader zette Huygens op het pad van de wiskunde door hem in contact te brengen met gerenommeerde wiskundigen. Ook de filosoof René Descartes behoorde tot de vriendenkring van de familie. Huygens studeerde tussen 1645 en 1647 rechten en wiskunde aan de universiteit van Leiden en vervolgde zijn studies daarna in Breda. In 1651 publiceerde hij zijn eerste wiskundige artikel, maar stortte zich daarna meer op astronomie en de kansberekening. Zijn belangrijkste astronomische ontdekking volgde in 1655 toen hij, met behulp van één van zijn zelf geslepen lenzen, de grootste Saturnusmaan Titan ontdekte.

Omdat goede waarnemingen in de astronomie vallen of staan bij nauwkeurige tijdswaarneming, concentreerde Huygens zich op methoden om tijd zo nauw mogelijk vast te kunnen stellen. In 1656 ontwikkelde hij hiervoor het slingeruurwerk, waar hij patent op aanvroeg. In 1673 volgde een wetenschappelijk werk over het slingeruurwerk, Horologium Oscillatorium sive de motu pendulorum.

Christiaan Huygens en de Royal Society

Royal Society
Royal Society
Met al deze ontdekkingen rees de ster van Huygens snel. In 1663 viel hem een grote eer ten deel toen hij verkozen werd om lid te worden van de kort daarvoor opgerichte Engelse Royal Society. In 1666 volgde een aanstelling aan de in Parijs gevestigde Académie Royal des Sciences. Huygens zette deze organisatie op naar het voorbeeld van de Engelse tegenhanger.

Snelheid van het licht

Zijn gezondheid, die al sinds zijn geboorte niet sterk was geweest, liet hem echter na een aantal jaren in Parijs in de steek, en in 1670 besloot hij terug te keren naar Nederland. Een jaar later keerde Huygens terug naar Frankrijk maar zag zich al snel voor een dilemma geplaatst toen de Franse koning Lodewijk XIV in 1672 Nederland binnenviel. Ondanks het feit dat hij als Nederlandse wetenschapper in het land van de ‘bezetter’ werkte, zag hij zich boven politiek verheven en zette hij zijn werk voort.

Standbeeld van Christiaan Huygens aan de Schiekade in Rotterdam
Standbeeld van Christiaan Huygens aan de Schiekade in Rotterdam
In 1676 vertrok hij, opnieuw wegens ziekte, voor twee jaar terug naar Nederland. Daar deed hij onderzoek naar de snelheid van het licht, waarvan hij dacht dat die eindig was. Na weer een aantal jaren in Frankrijk te hebben gewerkt, keerde hij opnieuw terug naar Nederland. Een terugkeer naar Frankrijk werd daarna bemoeilijkt omdat zijn beschermheer, de Franse minister Colbert, was overleden. Toen in 1687 tevens zijn vader overleed vertrok hij, wegens het gebrek aan een wetenschappelijke gesprekspartner, in 1689 naar Engeland.

Invloed

Daar kwam hij in contact met grote wetenschappers als Newton, waarmee hij reeds een leven lang een wetenschappelijke discussie over de universele zwaartekracht had uitgevochten. Een jaar voor zijn dood vertrok Huygens definitief naar Nederland waar hij tot zijn overlijden werkte aan verbeteringen aan lenzen en slingeruurwerken. Postuum verscheen van hem nog het werk Cosmotheoros (1698), dat algemeen wordt gezien als een van de eerste werken over buitenaards leven.

Huygens kan zonder twijfel een van de meest invloedrijke Nederlandse wetenschappers uit de geschiedenis worden genoemd. Zijn goede afkomst zorgde reeds op jonge leeftijd voor de benodigde contacten in de wetenschappelijke wereld en vrijwel zijn hele leven zou hij omringd blijven door de grootste wetenschappers van zijn tijd.

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek en trekt maandelijks honderdduizenden bezoekers. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen toegankelijk maken voor een breed publiek. Meer informatie

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 50.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.015 actieve abonnees)


Mede dankzij onze donateurs zijn al onze artikelen gratis te lezen. Op Historiek vindt u dus geen PREMIUM artikelen of 'slotjes'.

Steun ons ook

×