Clement Robertson wordt geboren op 15 december 1890 in Pietermaritzburg te Zuid Afrika, waar zijn vader dient als kapitein bij the Royal Artillery. Omdat hij eigenlijk van Ierse afkomst is, volgt hij studies in Ierland aan de Haileybury School en het Trinity College in Dublin. Na deze afgerond te hebben vertrekt hij als zakenman naar Egypte. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog haast hij zich naar Engeland om zich te melden bij het Britse leger. Hij krijgt een aanstelling als tweede luitenant bij het Royal West Surrey Regiment. Na een kort uitstapje naar the Royal Engineers wordt hij uiteindelijk overgeplaatst naar het Eerste Bataljon van het Machine Gun Corps, dat later het tankkorps zal gaan worden.
De eerste keer dat hij tijdens een gevechtsactie ternauwernood aan de dood ontsnapt, is tijdens de Slag om Mesen in 1917. Zijn ‘vrouwelijke’ tank wordt namelijk getroffen door een granaat, waardoor deze ernstig beschadigt raakt en waarbij de bemanning zwaargewond raakt. Zijn onderofficier is zelfs bij deze actie gedood, maar Clement weet zijn tank én de zwaargewonde bemanning terug naar de eigen linies te brengen.
Het is oktober 1917 en Clement is ondertussen bevorderd tot de rang van kapitein en bevindt zich met zijn eenheid nu in de omgeving van Ieper/Zonnebeke. Al nachtenlang is hij bezig met de voorbereidingen voor een aanval die binnenkort zal gaan plaatsvinden. Omdat het landschap zó is omgewoeld door de vele granaatinslagen, is Clement onder de meest gevaarlijke omstandigheden bezig de af te leggen route te voorzien van fluorescerende tape. Zo kunnen zijn tanks de af te leggen route makkelijker volgen. In de nacht van 3 op 4 oktober is het eindelijk zover en is Robertsons sectie, bestaande uit 4 tanks, gereed om de aanval in te zetten. Hun doel is het ondersteunen van de infanterie van de 64e brigade, die moet oprukken in de richting van enige vijandelijke bunkers.
Om zes uur in de ochtend van 4 oktober staat Clement Robertson met zijn sectie klaar om de aanval in te zetten. Het zal echter niet makkelijk worden. De Duitsers nemen het open terrein constant onder vuur en daarbij moet Clement er ook nog voor zorgen dat zijn tanks in het schemer de juiste route blijven volgen. Het terrein, waarover de tanks heen moeten, is zó kapot geschoten, dat er een groot risico bestaat dat zij vast zullen komen te zitten of totaal een andere richting op zullen gaan. Daarbij maken de vijandelijke beschietingen de opmars ook niet makkelijker. Clement besluit daarom zijn tanks te voet voor te zullen gaan in de strijd, en zo trachten hen over de uitgestippelde route naar het doel te loodsen. Hij beseft hierbij overigens heel goed dat er een reële kans bestaat dat hij deze actie niet zal overleven. Maar hij weet ook heel goed dat hij gewoonweg geen andere keuze heeft.
Al vrij snel na het begin van de aanval wordt één tank uitgeschakeld door granaatvuur. Ondanks deze tegenslag blijft Robertson de andere drie tanks te voet voorgaan, constant lopend onder hevig vijandelijk vuur. Hij weet de tanks langs Polygon Wood te dirigeren, waardoor de tankbemanningen de versterkte weg naar Reutel kunnen zien liggen. Vrij snel hierna slaat het noodlot toe en wordt Clement Robertson dodelijk in het hoofd getroffen door vijandelijk machinegeweervuur. Ondanks het verlies van hun commandant, zijn de overige drie tanks later in hun missie geslaagd. Mede dankzij hun inzet weten enkele infanteriebataljons de beoogde doelen in te nemen.
De heroïsche zelfopofferingrol van Clement Robertson was cruciaal voor het slagen van de actie. De tanks weten onder de meest moeilijke en gevaarlijke omstandigheden hun weg te vervolgen, omdat Clement hun te voet de weg wijst. Hij leidt ze gewoonweg naar hun doelen, ondanks het extreme gevaar waar hij aan bloot staat. Het is voor deze actie dat kapitein Clement Robertson uiteindelijk zal worden voorgedragen voor een Victoria Cross. En op 27 maart 1918 neemt zijn moeder deze onderscheiding tijdens een officiële plechtigheid in Dublin in ontvangst. Het is overigens niet helemaal duidelijk op welk moment in de strijd hij gesneuveld is. Volgens de ‘citation’ is hij gesneuveld op het moment dat de missie zo goed als geslaagd was. Volgens zijn voormalige commandant is hij echter gesneuveld op een moment dat hij zijn tanks nog voorop ging in het heetst van de strijd.
Clement Robertson VC wordt begraven op Oxford Road Cemetery, ten noordoosten van Ieper, en ligt daar in graf 7, Rij F, Plot II. Zijn Victoria Cross is overigens het eerste VC dat wordt toegekend aan iemand van het Britse Tanks Corps. Op 10 oktober 2009 vindt er op Oxford Road Cemetery een ceremonie plaats. Deze ceremonie is ter nagedachtenis aan de actie van Clement Robertson VC en van soldaat Cyril Sheldon Allen, die samen met Robertson VC vocht in de Ieper Salient. Nabestaanden van beide families zijn hierbij aanwezig.
Bronnen:
- The Register of the Victoria Cross’, uitgegeven door This England 1997.
- ‘For Valour – Courage in Action’ van John Percival.
- ‘The Victoria Cross’ van Peter Duckers.
- ‘VC’s Handbook – The Western Front 1914-1918’ van Gerald Gliddon.
- ‘VC’s of the First World War –Passchendaele 1917’ van Stephen Snelling.
- Speciaal woord van dank aan Marco voor zijn hulp bij opmaak van dit artikel, en uiteraard aan mijn vriend Pierre GG., van dé gespecialiseerde website over WOI, http://pierreswesternfront.punt.nl, voor zijn hulp, steun, en nakijkwerk.
- Ook wil ik de leden van www.worldatwar.nl/forum bedanken voor hun medewerking.
