Grimbert Rost van Tonningen werd na de oorlog samen met zijn twee broers uit huis geplaatst. Hij groeide op bij zijn oom die grootmeester was van koningin Juliana. Later woonde hij ook bij Jan van der Hoeven, secretaris
van Koningin Juliana. Grimbert Rost van Tonningen heeft altijd afstand genomen van de politieke standpunten van zijn ouders.
Meinoud en Florentine Rost van Tonningen
Zijn vader, Meinoud Rost van Tonningen, was een vooraanstaand lid van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Nadat Rost van Tonningen lid was geworden van de partij van Anton Mussert, ging de NSB zich steeds agressiever profileren. Tijdens de oorlog was Rost van Tonningen onder meer directeur van de Nederlandsche Bank en de NOC (Nederlandsche Oostcompagnie). Na de oorlog werd hij gearresteerd en overgebracht naar de Gevangenis van Scheveningen waar hij op 6 juni 1945 overleed.
Volgens de officiële berichten pleegde hij zelfmoord, maar kort na het overlijden gingen er geruchten rond die zeiden dat de NSB’er tijdens zijn verblijf in de strafgevangenis stelselmatig werd mishandeld en uiteindelijk door toedoen van derden om het leven werd gebracht. In 2009 oordeelde de Nationale ombudsman, Alex Brenninkmeijer, dat de nabestaanden van de vooraanstaande NSB’er na de oorlog onvolledig werden geïnformeerd.
De weduwe van Rost van Tonningen, de in 2007 overleden Florentine Rost van Tonningen-Heubel, werd in de media na de oorlog bekend als de ‘zwarte weduwe’. Ze verspreidde nazi-lectuur en organiseerde rechtse bijeenkomsten. Toen bleek dat ‘de zwarte weduwe’ een uitkering van de Nederlandse staat ontving omdat haar man ooit parlementslid was, stond een groot deel van Nederland op de achterste benen.
Gevoelig
Grimbert Rost van Tonningen heeft zich altijd gedistantieerd van de politieke standpunten van zijn ouders. Het is de bedoeling dat hij op 4 mei in Culemborg iets zegt over het begrip vrijheid. Verschillende ex-kampgevangenen en verzetsmensen en andere inwoners van Culemborg vinden het, ondanks het feit dat Rost van Tonningen zich nadrukkelijk heeft gedistantieerd van nazistische gedachtegoed, ongepast dat hij zich op 4 mei zo prominent laat zien.
Met de uitnodiging van Grimbert Rost van Tonningen wil de voorzitter van het comité Culemborg en Oranje een onderbelichte kant van de oorlog laten zien. Kinderen van NSB’ers zijn volgens hem ook slachtoffer. Binnen het comité is echter niet iedereen het eens met de uitnodiging. Verschillende bestuursleden zijn uit protest tegen de uitnodiging volgende week niet aanwezig bij de herdenking.
Ook buiten Culemborg wordt kritiek geuit op de aanwezigheid van Grimbert Rost van Tonningen. Zo schrijft Rabbijn Evers van het Nederlands Israelitisch Kerkgenootschap bijvoorbeeld:
Natuurlijk onderscheid ik goede en slechte mensen. Iedereen kan spijt hebben. Grimbert heeft ongetwijfeld afgerekend met het Nazi-verleden van zijn ouders. Maar dat besef is niet essentieel voor de vraag of hij moet worden uitgenodigd. Historische, emotionele en psychologische feiten pleiten tegen.
Het is niet voor het eerst dat er ophef ontstaat rond gasten die herdenkingen op 4 mei bij willen wonen. Afgelopen jaar werd er nog heftig gediscussieerd over de Duitse ambassadeur. Nadat die had aangegeven graag de landelijke dodenherdenking op de Dam bij te wonen barstte er een hevige discussie los. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei wist de hele discussie uiteindelijk te sussen door aan te geven dat de herdenking op de Dam een nationaal karakter heeft en dat er daarom geen ambassadeurs worden uitgenodigd. In een verklaring schreef het comité vorig jaar onder meer:
Of mensen zich individueel kunnen verzoenen met de voormalige vijanden is een individuele afweging. Direct na de oorlog hebben verschillende verzets- en vervolgingsslachtoffers het initiatief genomen om met voormalige vijanden in gesprek te gaan. Voor anderen is dat ook 65 jaar na dato nog een brug te ver.
De discussie blijkt ook 66 jaar na het einde van de oorlog nog zeer actueel en gevoelig. Aan het vorig jaar verschenen boek Zestig jaar herrie om twee minuten stilte kan weer een hoofdstuk worden toegevoegd.
