Compagnie d’Orient (1664-1769)

De Compagnie d’Orient (ook wel bekend als Compagnie des Indes) is een overzeese handelscompagnie, die in 1664 werd opgericht en beschouwd kan worden als de Franse tegenhanger van de Nederlandse Vereenigde Oostindische Compagnie (VOC) en de Britse East India Company (EIC).

Betekenis van het begrip

Letterlijk vertaald uit het Frans betekent Compagnie d’Orient de Compagnie van de Oriënt ofwel de Compagnie van het Oosten (Azië). De handelsonderneming had tot doel om in Oost-Indië de concurrentie aan te gaan met de Nederlanders en de Engelsen.

Korte geschiedenis van de Franse Compagnie d’Orient

Al in 1607 had de toenmalige koning van Frankrijk, Hendrik IV, plannen om Oost-Indische Compagnie op te richten voor Frankrijk. De Nederlandse koopvaarder en grootaandeelhouder van de VOC Isaac le Maire was hierbij zijn voornaamste adviseur. Het project mislukte echter en bleef decennialang liggen.

De poging van Jean-Baptiste Colbert in 1664, met steun van koning Lodewijk XIV, werd wel een succes. De toen opgerichte Compagnie Française des Indes Orientales werd ook wel de Grande Compagnie genoemd en, later, de Compagnie d’Orient. De Fransen probeerden vanaf 1674 op Madagaskar een kolonie met factorij op te zetten, wat rond 1680 op een mislukking uitliep. Wel slaagden ze erin een kolonie te stichten op Réunion (toen Bourbon geheten) en in 1721 op Mauritius (toen Île-de-France).

In 1719 fuseerde de Compagnie d’Orient met de twee jaar tevoren door John Law – een Schotse econoom die voor Frankrijk werkte – opgerichte Compagnie d’Occident. De nieuwe compagnie werd Compagnie des Indes genoemd (Indische Compagnie).

Omstreeks 1724 hadden de Fransen zich in India gevestigd. De Compagnie d’Orient ging in 1769, twintig jaar voor de Franse Revolutie, failliet.

Bronnen ▼