De Abdij van Val-Dieu: biertempel en bezinningscentrum

Val-Dieu is een eeuwenoude cisterciënzer-abdij in de Belgische provincie Luik. Het fraaie heiligdom ligt in het land van Herve, niet ver van de Nederlandse en Duitse grens. In het Nederlands wordt het complex de Abdij van Godsdal genoemd. Val-Dieu ontstond in de dertiende eeuw, meer precies in het jaar 1216. Volgend jaar bestaat de abdij dus exact 800 jaar.

Vroeger lag het complex midden tussen bossen en moerassen en slopen er overal wolven rond. “Ora et labora” (bid en werk) was het devies van de geestelijken van Val-Dieu. Van de oorspronkelijke abdij zijn een poort, de sacristie, twee kapellen en een wijwatervat bewaard gebleven. Tegenwoordig wordt er in het complex ook bier gebrouwen dat de naam van de abdij draagt. Tevens kan men er eten, een rondleiding krijgen en de abdij-winkel bezoeken.

Verwoest

De abdij van Val-Dieu ligt in het Waalse plaatsje Aubel en begon 8 eeuwen terug als een uitbreiding van de abdij van Hocht, gelegen in de buurt van Maastricht. In korte tijd ontstond er een florerende gemeenschap in Val-Dieu. Later zou de abdij enkele keren zwaar getroffen worden door brand. In 1286 werd de kerk door vuur verwoest en kon deze pas tegen 1331 weer worden opgebouwd. In 1574 werd de abdij opnieuw in de as gelegd. Dit maal door Hollandse troepen of Protestantse opstandelingen. Dat is niet helemaal duidelijk. In 1625 was alles weer opgebouwd.

Na de Franse revolutie werden de Lage landen vanaf 1794 bezet door Frankrijk. Kloosters werden gesloten en Val Dieu werd geconfisceerd door de Fransen. Zij vonden de monniken te verstandig, te invloedrijk en te machtig met al hun kennis, geld en vastgoed. Daar wilden de Fransen een stokje voor steken. In 1798 kocht de plaatselijke abt het gebouw weer terug en ging hij er wonen tot aan zijn dood in 1812. In 1840 kocht de laatst overgebleven monnik vervolgens het pand over van de familie van de abt. In 1844 werd Val-Dieu een priorij waar monniken van de Sint-Bernardus abdij uit Bornem zich vestigden. In 1946 werd de kerk van het complex door de paus ‘gepromoveerd’ tot basiliek.

In 2002 verlieten de laatste monniken definitief Val-Dieu. Sindsdien wordt het complex gerund door christelijke leken die geïnspireerd worden door de traditie van de cisterciënzers en de Regel van Benedictus. Bezoekers kunnen er tot bezinning komen en de abdij biedt ook onderdak aan pelgrims die een slaapplaats zoeken. Achter het Val-Dieu complex ligt een prachtig, natuurlijk park waar toeristen een prettige tijd kunnen hebben. Tegenwoordig zijn er ook een winkel en een restaurant te vinden. Toeristen kunnen verder een rondleiding krijgen door zowel de abdij als de brouwerij.

Bier

Sinds 1997 zit er ook een bierbrouwerij in het complex en wordt er tevens kaas gemaakt. Het Val-Dieu bier draagt het officiële Abdijbier-label, maar is geen Trappistenbier. In België zijn er slechts 23 abdijbieren, wat Val-Dieu dus behoorlijk uniek maakt. Val-Dieu bier is gebaseerd op een oud recept van plaatselijke monniken en wordt ambachtelijk bereid. Val-Dieu maakt bieren van spontane, lage en hoge gisting. De brouwerij valt het hele jaar door te bezoeken, maar is ’s zondags gesloten. De brouwerij heeft 5 mensen in dienst en bezit twee directeuren (één commerciële en één technische baas). Een vrouw waakt over de kwaliteit van het product en er zijn twee verkopers. Maximaal worden er 6000 flessen per uur geproduceerd. Reiniging van de flessen van Val-Dieu kost 4 uur. Als er een vlieg in het bier komt of er een barst in de flesjes ontstaat, wordt alles direct weggegooid.

In ’97 produceerde Val-Dieu 100.000 liter bier. In 2014 jaar was dat al opgelopen tot 900.000 liter. Een derde van de totale productie gaat naar het buitenland. O.a. Nederland, Spanje en Japan zijn klanten van de brouwerij. Val-Dieu heeft ook speciaal een bier gebrouwen voor de beroemde Waalse club Standard Luik met het logo van de vereniging erop.

Leopold 7

Een andere bier uit de provincie Luik is het nieuwe Leopold 7 gerstenat van de Marsinne brouwerij. Deze brouwerij legt zich toe op duurzame ontwikkeling en produceert haar bier op volledig ecologische wijze. 98 procent van de verpakkingen wordt immers gerecycled, het afvalwater wordt zorgvuldig beheerd en er worden geen etiketten of lijm gebruikt. Het streven is om zeer binnenkort ook volledig CO2 neutraal te zijn. Op die manier produceert de Marsinne brouwerij 50% goedkoper dan een reguliere brouwerij.

De naam Leopold 7 is gekozen omdat de naam Leopold karakteristiek is voor België (enkele Belgische koningen heetten zo). Het cijfer 7 verwijst dan weer naar de 7 ingrediënten die het bier bevat (o.a. mout, tarwe, 3 hoppen + verschillende kruiden). Er zit tevens een vleugje citroen in Leopold 7 wat dit licht alcoholische bier zijn typische smaak geeft. Directeur Nicolas Declerq van Leopold 7 heeft geprobeerd de goede ideeën van de grote brouwerijen, waar hij zelf voor werkte, te combineren met de flexibiliteit van kleinere brouwerijen. Dit lijkt hem goed gelukt te zijn gezien het succes van Leopold 7. Het bier heeft wel een typische hopsmaak, iets waar men wel van moet houden. Wie dit soort Waalse en Luikse bieren wil gaan proeven, kan terecht bij het Beerlovers café aan de Rue de la Violette 9 in Luik.

~ Paul Prillevitz