De Kuip – Geschiedenis van het stadion van Feyenoord

Stadion Feijenoord, in de volksmond bekend als De Kuip, wordt door veel neutrale voetballiefhebbers beschouwd als het mooiste voetbalstadion van Nederland. Het stadion in de Rotterdamse wijk Feijenoord is sinds 1937 thuisbasis van voetbalclub Feyenoord.

Volgens de overlevering begon de geschiedenis van De Kuip in de winter van 1931. Leen van Zandvliet (1889-1948), de toenmalig voorzitter van Feyenoord, zou toen op een ochtend hebben geschreeuwd:

“Ik heb het, ik heb het!”

De clubman had al lang gebroed op een goed plan voor een nieuw onderkomen voor zijn club en zou in een droom het ideale stadion hebben gezien. Dit nieuwe stadion moest plek bieden aan tussen de 60.000 en 75.000 toeschouwers en een ogenschijnlijk loshangende tweede ring krijgen, zodat toeschouwers vrij zicht hielden op het speelveld. Niet alleen Feyenoord moest er zijn thuiswedstrijden spelen, maar ook het Nederlands elftal. In april 1931 werd in verschillende kranten over de plannen van de voorzitter bericht. Een luxueus stadion zoals in Amsterdam was gebouwd (De Meer), zou niet nodig zijn. In plaats daarvan kon men af met…

“…een zeer eenvoudig stadion, in hoofdzaak van beton, dat slechts ten deele overdekt behoeft te zijn. Men moet daarbij in alle opzichten aan de practische bruikbaarheid denken en niet aan uiterlijk schoon. Groote velden in Engeland – wij denken bijvoorbeeld aan Stanford Bridge – zijn verre van fraai, integendeel, zij zijn leelijk, maar zij voldoen aan een behoefte, daar zijn meer dan 60.000 menschen gemakkelijk kunnen bergen.” Het Vaderland – 20 april 1931

Feyenoord speelde sinds 1917 wedstrijden in Stadion Kromme Zandweg, maar dat was te klein geworden. Op zijn hoogtepunt bood dit stadion plek aan ‘slechts’ 22.000 toeschouwers.

Vooral grote wedstrijden, waaronder die tegen Ajax, trokken echter veel meer publiek, waardoor toeschouwers soms veel te dicht op elkaar kwamen te staan en gevaarlijke situaties ontstonden. In hetzelfde krantenbericht als hierboven stond bijvoorbeeld:

“Men ging bij Feijenoord bij belangrijke wedstrijden vaak van het standpunt uit, dat er veel makke schapen in een hok gaan, wat niet altijd aangenaam was voor die schapen zelf, in casu voor de toeschouwers.”

Uiteindelijk besloten de autoriteiten op te treden. Het aantal toeschouwers dat in het oude stadion werd toegelaten werd verlaagd en de politie zag op naleving toe. Veel fans werden voortaan dus geweerd. Begin jaren dertig was overduidelijk geworden dat Feyenoord een groter stadion nodig had.

Leen van Zandvliets plannen voor zo’n nieuw stadion vielen niet onmiddellijk bij iedereen in goede aarde. De voorzitter zette echter door en op de ledenvergadering van 21 maart 1934 werd zijn plan aangenomen, met 28 stemmen tegen en 127 stemmen voor. Architect Leendert van der Vlugt (1894-1936), ook bekend van de Van Nellefabriek, maakte hierna een ontwerp waarin “eenvoud en zakelijkheid” de kern vormden. Voor zijn opdracht reisde Van der Vlugt af naar Engeland om inspiratie op te doen. Met name het Highbury-stadion van de Londense voetbalclub had veel indruk op de architect gemaakt. Dat stadion had niet lang daarvoor een tweede ring gekregen.

Feyenoord over de bouw van De Kuip:

“Van Zandvliet richtte zich nadrukkelijk op de voortgang en zette er flink vaart achter. Telkens wanneer een bouwtekening klaar was, gaf hij de direct opdracht met de uitvoering te beginnen. Toen de bouw van het stadion al een aardig eind op weg was, moesten de laatste ontwerptekeningen nog worden gemaakt. Door deze werkwijze werd De Kuip in een recordtempo gebouwd.”

De bouw van het stadion met zijn enorme stalen constructies ging inderdaad razendsnel. Tien maanden nadat Puck van Heel, aanvoerder van zowel Feyenoord als het Nederlands elftal, de eerste paal had geslagen, kon het stadion op 23 juli 1936 al worden opgeleverd. Het bood plek aan 51.117 toeschouwers, dus wel iets minder dan voorzitter Zandvliet oorspronkelijk had gewild, maar voor de club nog steeds een enorme vooruitgang. Een klein jaar na de oplevering werd de eerste wedstrijd in De Kuip gespeeld, een vriendschappelijk duel waarin Feyenoord met 5-2 won van het Belgische Beerschot. Op 2 mei 1937 volgde de eerste interland, waarin Nederland met 1-0 won van België. Er zouden er nog vele volgen. In geen enkel ander stadion speelde het Nederlands elftal vaker. Op dit moment staat de teller op 121 interlands.

Feestelijke opening van stadion De Kuip (1937)

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was er even sprake van de De Kuip gesloopt zou worden. De Duitsers konden het staal namelijk goed gebruiken. Van sloop kwam het uiteindelijk echter niet. Volgens sommige verhalen speelde de toenmalig stadiondirecteur hierin een grote rol. Toen de Duitsers het stadion kwamen inspecteren, zou die slechts een derde van de werkelijke hoeveelheid staal hebben opgegeven. Daarmee werd slopen oninteressant.

In november 1944 pakten de nazi’s bij razzia’s in Rotterdam maar liefst 50.000 mannen op, om als dwangarbeider te werk te worden gesteld. De opgepakte mannen werden onder meer verzameld in stadion De Kuip. In het stadion werden de mannen, onder wie veel Feyenoord-supporters voor wie deze ervaring in hún stadion extra wrang was, vanaf de eerste ring bewaakt door soldaten met mitrailleurs. Een van de opgepakte mannen was de toen zeventienjarige Frans Appels. Hij verklaarde later het volgende over het feit dat hij op het veld moest staan:

“Verrek, dacht ik. Nou sta ik op het veld, daar waar de spelers altijd staan. Terwijl ik toch altijd zo’n lullig voetballertje was.”

Maar hij had ook te doen met terreinmeester, die…

“…waarschijnlijk een beroerte kreeg van de toestand van het veld. Die was zo zuinig op het gras.”

Een nieuw stadion?

In De Kuip wordt traditiegetrouw ieder jaar de KNVB Bekerfinale gespeeld. Daarnaast worden er geregeld concerten en grote (dance)feesten gegeven. Tien keer was De Kuip gastheer voor een finale van de Europacup I, II en III.

Hoewel veel sportliefhebbers De Kuip nog altijd beschouwen als het mooiste stadion van Nederland, wordt in Rotterdam al langere tijd gediscussieerd over de bouw van een nieuw stadion, dat plek zou moeten bieden aan tenminste 65.000 toeschouwers. In 2017 gaf de Rotterdamse gemeenteraad groen licht voor het Feyenoord City Project, dat naast de bouw van een nieuw stadion voorziet in de realisatie van omliggende woon- en uitgaansgelegenheden. Voor het totale project is 1,4 miljoen euro begroot. De kosten voor het nieuwe stadion zijn beraamd op ruim 420 miljoen euro. Het oude stadion wordt in deze plannen behouden. Het idee is om De Kuip in oude staat te herstellen en te verbouwen tot atletiekbaan.

Impressie van het Feyenoord City Project

Een grote groep Feyenoord-supporters is tegen de plannen en wil dat De Kuip thuisbasis blijft van Feyenoord. In 2012 werd de stichting RedDeKuip opgericht, die pleitte voor modernisering van het stadion in plaats van bouw van een compleet nieuw onderkomen. Dat nieuwe stadion lijkt er echter toch te komen. Al laten de tegenstanders zich nog steeds veel horen. Onder hen ook Bram Peper, oud-burgemeester van Rotterdam. Volgens hem kleven er te veel financiële risico’s aan het Feyenoord City Project en is het een beter idee om het oude stadion te moderniseren, zoals RedDeKuip eerder bepleitte.

Boek: De beste Feyenoord verhalen van Michel van Egmond

Documentaire: In de schaduw van De Kuip

https://www.youtube.com/watch?v=DTquFvySfNA

Bronnen ▼