Het fenomeen doodstraf levert genoeg stof op voor een paar tenenkrommende historische verhalen. Executies zijn van alle tijden. In de loop van de geschiedenis heeft de wijze van terechtstellen de meest gruwelijke varianten aangenomen: van scafisme, radbraken en vierendelen – soms voorafgegaan door het afsnijden van de edele delen –, tot wurging of verbranding. Een kleine bloemlezing van vijf bijzondere terechtstellingen.
Why am I not to die?
In april 1883 komt John Lee voor het eerst in aanraking met justitie: vanwege diefstal veroordeelt de rechter hem tot tewerkstelling in de gevangenis van Exeter. Kort nadat hij vrijkomt gaat het pas echt verkeerd. Voor het plegen van een moord op 15 november 1884 vonnist de rechter hem tot de doodstraf door ophanging. Het slachtoffer is een oudere vrouw, Emma Keyse, de vrouw voor wie zijn zus heeft gewerkt en bij wie hijzelf als butler aan de slag is. De veroordeling is slechts gebaseerd op enkele getuigenverklaringen – bewijs via vingerafdrukken komt pas vanaf 1902 in zwang – en is feitelijk niet sluitend. Maar bij het ochtendgloren van 23 februari 1885 staat de galg in Exeter klaar voor John Lee. En ook de grote mensenmassa die zich in Exeter heeft verzameld, is er helemaal klaar voor.
Om 7.55 uur in de morgen halen de sheriff en de beul Lee uit zijn cel en zetten hem op het schavot. Als de beul de hendel overhaalt gebeurt er helemaal niks, en ook bij de tweede en derde poging klapt het valluik niet open. De betrokkenen raken in paniek, onder wie de zielzorger John Pitkin die drie keer voor niks het “Onze Vader” moet oplezen. De executeurs brengen de twintigjarige Lee, die mentaal uitgeput is na de 30 minuten durende mislukte opvoering en roept “Why am I not to die?”, weer terug naar zijn cel. Vanwege het falen van het valluik, dat tevoren toch een aantal keer succesvol is getest, wordt Lee veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf. Hij komt in december 1907 vervroegd vrij en emigreert enkele jaren later naar Milwaukee in de Verenigde Staten. Daar krijgt hij een dochter en overlijdt Lee in 1945 op tachtigjarige leeftijd.
Let me breathe!
De Amerikaanse moordenaar Willie Francis (1929-1947) overleeft de elektrische stoel op 3 mei 1946. Hij is dan zeventien jaar. Het voltage is klaarblijkelijk niet hoog genoeg, want de getuigen horen hem schreeuwen: “Take it off! Take it off! Let me breathe!” Achteraf blijkt dat de stoel verkeerd is geïnstalleerd door een bezopen gevangenisbewaarder. Op 9 mei 1947 slaagt een hernieuwde terechtstelling op de elektrische stoel wel.