Een kink in de kabel – Herkomst en betekenis

De uitdrukking een ‘kink in de kabel’ (hebben) komt geregeld voorbij in de spreektaal en in geschreven tekst. Wanneer wordt deze uitdrukking gebruikt en wat is de betekenis hiervan? En hoe komen we eigenlijk aan de uitdrukking?

Over de betekenis van een ‘kink in de kabel’

Een kink in de kabel (hebben) betekent dat er iets niet goed gaat. Er is sprake van een onverwachte tegenvaller. Er is iets gebeurd wat een geplande activiteit doorkruist en waardoor een oorspronkelijk plan niet meer door kan gaan. Er is, om zo te zeggen, een spaak in het wiel gekomen of roet in het eten gegooid, waardoor de agenda aangepast moet worden.

Interessant is dat in het Engelse taalgebruik twee vergelijkbare gezegden bestaan, namelijk de gezegden ’there’s a chink [kink] in the armor’, ’to throw/put a spanner in the works’ of het begrip ‘hitch’ [kink]. Deze uitdrukkingen en woorden verwijzen naar hetzelfde als een kink in de kabel.

Herkomst van de uitdrukking

Een kink in de kabel hebben is als afkomstig uit de scheepvaart. De term ‘kink’ betekent letterlijk draai, slag of k(r)onkel en verwijst naar een scheepstouw of scheepskabel waar een valse draai in zit. Een valse draai is een soort omkrulling in een scheepskabel, waardoor de kabel niet gebruikt kan worden om bijvoorbeeld een anker te laten zaken of een kabel te vieren. Er is dus sprake van een probleempje, waardoor je een bepaalde activiteit niet kunt uitvoeren.

Etymologisch gezien gaat de term kink of ‘kinc’ in de betekenis van ‘k(r)onkel’ terug tot minstens de zeventiende eeuw. Maar waarschijnlijk is de term nog eeuwen ouder dan dat. Zo kennen we een passage uit 1488 waarin de ‘kinc-horen’ genoemd wordt, een soort ‘spiraalvormige slakschelp’ of wulk. De kinkhoorn was een zeeschelp die een spiraalvorm had en dus kronkelig van vorm was. Onze Taal benoemt deze link tussen de woorden ‘kink’ en ‘k(r)onkel’ ook. Een kink is dus net als een kronkel of kronkel een draai in een touw of een slag in een touw.

Personen die ‘in de konkels zitten’, hebben dan ook moeilijkheden. De etymologische herkomst van konkel is verder verwant met het werkwoord ‘konkelen’, wat zoiets betekent als liegen of leugens verspreiden. Wie zich bezighoudt met gekonkel en gedraai, draait dus om de waarheid heen.

Ook interessant: Driemaal is scheepsrecht!
…of: gezegdes en uitdrukkingen uit de scheepvaart

Bronnen ▼