Den Haag heeft haar eigen bierbrouwerijen gehad. Dit tot grote frustratie van bijvoorbeeld Delft. Welke brouwerijen had Den Haag door de eeuwen heen, en wat is daar nog van terug te vinden in de huidige stad?
De Oyevaar
De Oyevaar was een brouwerij opgericht in 1608 door Wiert Gerritz. van Overmeer. Hij vestigde de brouwerij op een groot perceel in het midden van de Turfmarkt. De Turfmarkt en de gracht met dezelfde naam waren tussen 1606 en 1611 aangelegd en het gebied werd in veertig erven onderverdeeld door het stadsbestuur. De grond werd aan particulieren verkocht en er werden huizen gebouwd, behalve dus het grote perceel in het midden.
Deze eerste Haagse brouwerij is vernoemd naar het wapen van Den Haag. Omdat Den Haag door anderen nooit als stad werd werd beschouwd, was men fel tegen de oprichting van een brouwerij. Met name Delft beriep zich op een verordening uit de tijd van Karel V (1531) dat open steden geen brouwerijen mochten hebben. De kapitein van de Delftse schutterij dreigde zelf de brouwerij eigenhandig af te breken.
In 1794 is de brouwerij, die ook wel De Oude Brouwerij werd genoemd, afgebroken.
Straten die nog herinneren aan deze brouwerij waren de Brouwerstraat, de Brouwersteeg en de Grote- en Kleine Brouwerstraat in het Spuikwartier.
Deze straten bestaan nu niet meer. Wel heeft het gebied tussen Kalvermarkt en Turfmarkt jarenlang ‘De Oude Brouwerij’ geheten.
De Roode Leeuw
In 1643 opgericht aan de Brouwersgracht. De brouwerij die rond 1850 al heel lang leeg stond werd afgebroken, om plaats te maken voor de bouw van herenhuizen. Deze huizen op hun beurt moesten rond 1910 weer plaats maken voor het gebouw der openbare reiniging. De Gevelsteen van de brouwerij, een Rode Leeuw, is behouden gebleven en siert de gevel van het gebouw van de voormalig Keuringsdienst van Waren aan de Prinsegracht 50. De namen van de Brouwersgracht en de Rode Leeuwstraat herinneren nog aan de brouwerij. De Rode Leeuwstraat heette tot 1922 de Kuiperstraat, naar de kuiperij die aan de brouwerij was verbonden. De gracht is overigens in 1904 gedempt.
De brouwerij had een molen in gebruik die later bekend zou staan als De Ooievaar. Toen de stad dichtgroeide werd de molen ontmanteld in diende het onderstel als lompenopslagplaats. In de 19e eeuw trok er een zeepziederij in. In 1930 werden de omringende huizen afgebroken voor de bouw van een belastingkantoor en was heel even het kasteelachtige overblijfsel zichtbaar. Het pand zou later gekraakt worden en dienen als cultureel centrum, bekend onder de naam: De Blauwe Aanslag.
De Drie Kruijssen
De Drie Kruijssen was een brouwerij aan de Prinsegracht 124, die vanaf 1686 bier zou gaan brouwen. Lange tijd zou dit de grootste en belangrijkste brouwerij in Den Haag zijn. In 1914 sloot deze brouwerij en werd het gesloopt.
Bierbrouwerij Het Anker
Vanaf 1835 stond deze brouwerij, die aanvankelijk ‘De Pruisische Adelaar’ heette , van A.H. van Dijk aan de huidige Badhuisweg in het gehucht Wittebrug. Oorspronkelijk was dit Wassenaars grondgebied, maar later werd de grens verlegd. Deze grenswijziging is vastgelegd bij Wet van 24 april 1884 en ging in per 1 mei 1885. Hierna lag de brouwerij niet meer in Wassenaar maar in Den Haag. Dit gehucht lag in de 19e eeuw te midden van een duinlandschap. Het was zo klein dat het geen eigen naam had, maar na de aanleg van de brug over het Willem II-kanaal in 1832 werd het Wittebrug genoemd. Bij de brug stond een molen, genaamd ‘De Vier Wieken’.
De eigenaar van de brouwerij begon een klein koffiehuis voor wandelaars die de molen bezochten, genaamd ‘De Aanleg’ of ‘De Goede Aanleg’, met zeven kamers voor logies.
In 1888 werd de brouwerij gesloten. In 1890 werd het koffiehuis uitgebreid en tot hotel verbouwd door architect Johan Mutters Jr. Uiteindelijk werd dit hotel in 1995 afgebroken.
Op dit moment zijn in Den Haag twee brouwerijen actief, te weten: Kompaan Bier (opgericht in 2012) en Het Brouwcafé (opgericht in 1996).
~ Michiel Coolen – Den Haag zoals het was
Zie ook het artikel De Zuid-Hollandse Bierbrouwerij