Rudi Schrever
De Tunesische immigrant Hamida Djandoubi was de laatste ter dood veroordeelde die in Frankrijk werd geguillotineerd. Hieronder het verhaal van de man wiens daden de goegemeente met afschuw vervulde:
De voorgeschiedenis
In 1968 emigreerde de toen negentienjarige Djandoubi vanuit Tunis naar Marseille. Al vlug moest hij vaststellen dat de Franse havenstad niet het beloofde ‘El Dorado’ was voor jongelui zonder diploma of werkervaring. Pas na allerlei slecht betaalde baantjes slaagde hij erin als arbeider aan de slag te gaan bij een tuinbouwbedrijf. Daar sloeg enige tijd later het noodlot toe. In een moment van onoplettendheid raakte Djandoubi bekneld onder de rupsbanden van een graafmachine en moest zijn rechterbeen ter plaatse tot boven de knie geamputeerd worden.
Neerwaartse spiraal
Djandoubi kon het ongeval maar moeilijk verwerken. De medicatie tegen de spookpijn in combinatie met zijn bovenmatig alcoholgebruik veranderden hem in een verbitterd man en deden hem vaak alle werkelijkheidszin verliezen. Even zag het er nochtans goed uit toen hij tijdens zijn herstelperiode in het ziekenhuis de eenentwintigjarige Elisabeth Bousquet leerde kennen met wie hij een relatie begon. Toen hij haar echter kort daarna in een dronken bui probeerde te dwingen seks te hebben met andere mannen, diende de jonge vrouw klacht in bij de politie wegens vrijheidsberoving en aanzetting tot prostitutie. Djandoubi werd gearresteerd maar uiteindelijk bij gebrek aan bewijzen vrijgelaten.
Nauwelijks op vrije voeten zwoer hij wraak te zullen nemen op Bousquet. Wellicht zou het bij loze dreigementen zijn gebleven ware het niet dat hij een tweetal weken later haar per toeval tegen het lijf liep. Zijn wraakgevoelens namen de bovenhand en met een smoesje wist hij Bousquet mee naar zijn huis te lokken. Daar begon voor de jonge vrouw een lange lijdensweg.
Moord op Elisabeth Bousquet
Proces en ter dood veroordeling
Djandoubi werd op verdenking van marteling, verkrachting en moord met voorbedachte rade opnieuw gearresteerd. Vrijwel onmiddellijk bekende hij op aanraden van zijn advocaat de feiten in de hoop zo tijdens het proces strafvermindering te verkrijgen. De vierentwintigste februari 1977 verscheen zijn zaak voor het assisenhof van Aix-en-Provence en na een bijna een uur durend requisitoir van de openbare aanklager werd Djandoubi al de volgende dag schuldig bevonden en door het Hof ter dood veroordeeld. Zijn advocaat, meester Émile Pollak, een vooraanstaand Franse strafpleiter, tekende nog beroep aan bij het Hof van Cassatie, maar dit werd verworpen.
Drie maand later werd ook zijn gratieverzoek door president Valéry Giscard d’Estaing afgewezen en op 10 september 1977, twaalf dagen voor zijn achtentwintigste verjaardag, werd Hamida Djandoubi op het binnenplein van de Baumettes gevangenis te Marseille door middel van de guillotine onthoofd. Hij had daarmee de twijfelachtige eer de laatste persoon te zijn waarop in Frankrijk de doodstraf werd voltrokken.
Nasleep van de executie
Na de terechtstelling van Djandoubi barstte in Frankrijk opnieuw het debat tussen voor- en tegenstanders van de uitvoering van de doodstraf in alle hevigheid los. Het was grotendeels de verdienste van de advocaat en toenmalige minister van Justitie Robert Badinter dat in 1981 onder het presidentschap van François Mitterrand de uitvoering van de doodstraf in Frankrijk werd afgeschaft. Ter vergelijking: in Nederland werd de doodstraf op misdrijven gerelateerd aan het oorlogsrecht de facto al sinds 1870 niet uitgevoerd, een situatie die in 1983 bij grondwet werd bekrachtigd. In België ging het er ongeveer analoog aan toe, maar daar werd de doodstraf bij wet pas in 1996 officieel afgeschaft.
Inmiddels wordt de doodstraf in zowat alle Europese landen niet langer voltrokken. Alleen de voormalige Sovjetrepubliek Wit-Rusland past de straf nog altijd toe. Exacte cijfers over het aantal terechtstellingen in de rest van de wereld zijn niet met zekerheid bekend maar lopen in bepaalde totalitaire landen ongetwijfeld hoog op.
Ook interessant: De geschiedenis van de doodstraf
