Al iemand heel verbaasd kijkt, wordt wel eens gezegd dat de persoon in kwestie “het in Keulen hoort donderen”. Hij of zij heeft geen idee waarover de ander het heeft. Waar komt deze uitdrukking eigenlijk vandaan?
De uitdrukking komt al zeker sinds de zeventiende eeuw voor. Volgens de bekende taalonderzoeker F.A. Stoett had hij vroeger echter een andere betekenis dan tegenwoordig. De uitdrukking werd aanvankelijk vooral gebruikt om aan te geven dat iemand ergens onverschillig tegenover stond:
“die praet komt hem aen sijn koude klederen niet; hy laet het syn kappe hooren.” – F.A. Stoett – Nederlandse spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925)
Wanneer men het in Keulen hoorde donderen was er geen enkele reden tot zorg. De stad lag namelijk heel ver weg.
Later werd de uitdrukking vooral gebruikt om aan te geven dat iemand stomverbaasd was. Wanneer men het daadwerkelijk in Keulen hoorde donderen dan was dat eigenlijk wel heel erg bijzonder. Die stad lag immers heel ver weg…
Tijd
De Duitse stad is ook terug te vinden in de uitdrukking “Keulen en Aken zijn niet op één dag gebouwd”, die (vooral vroeger) gebruikt werd om aan te geven dat grote werken nu eenmaal tijd kosten.
Overzicht van historische uitdrukkingen en gezegden
Boekenrubriek: Taalgeschiedenis
Bronnen â–¼
-Nederlandse spreekwoorden, spreuken en zegswijzen – K. ter Laan
-https://onzetaal.nl/taaladvies/het-in-keulen-horen-donderen/
