In de Boterstraat, op slechts enkele passen van de Brusselse Grote Markt, staat een waarheidsgetrouwe kopie van een beeldfontein die er eind zeventiende eeuw door de beeldhouwer Marc de Vos werd ontworpen en die verwijst naar een opmerkelijke legende over een oneerlijk melkboerinnetje.
De legende van het ‘Melkboerinnetje’
“half melk-half water te koop”.
De spookachtige en krijsende verschijning van het melkboerinnetje joeg binnen de kortste keren de Brusselaars dermate schrik aan dat ze de Amman smeekten om het stoffelijk overschot van het melkverkoopstertje op te graven en haar een waardige begrafenis te geven. De Amman en de schepenbank gingen maar al te graag op het verzoek in en het nachtelijke verschijnsel stopte als bij wonder vrijwel onmiddellijk. Marc de Vos vereeuwigde deze legende in een standbeeld dat in 1678 naast het voorportaal van de Sint-Niklaaskerk werd onthuld.
Marc de Vos, een biografie
Voor de meesten onder ons is Marc de Vos eerder een onbekende, laat staan dat zijn realisaties als beeldhouwer bij het grote publiek een belletje laten rinkelen. Toch verdient hij ongetwijfeld meer erkenning. De jonge Marcus, zoals hij bij zijn geboorte werd genoemd, groeide in Brussel op binnen een relatief welstellend gezin. Verder is er over zijn jonge jaren weinig met absolute zekerheid bekend, behalve dat hij ongeveer halverwege de zeventiende eeuw als leerling toetrad bij de ‘Vier Gekroonden’, een Brusselse ambachtsgilde die schaliedekkers, steenhouwers, metselaars en beeldhouwers verenigde en waar hij enkele jaren later zijn meesterproef aflegde.
Vrij snel nadien kwam zijn talent ten volle tot uiting en werd hem zelfs door de Franse koning Lodewijk XIV het Franse staatsburgerschap aangeboden indien hij zou instemmen om in Frankrijk aan de slag te gaan, hetgeen hij echter weigerde. De Vos versierde in de daarop volgende jaren met verschillende beelden niet alleen een deel van het Brusselse stadhuis maar eveneens heel wat panden op de Grote Markt. Zo verfraaide hij met zijn sculpturen onder meer “De Wolvin” het gildehuis van de boogschutters, “In den Vos” het gildehuis van de marktkramers en “Den Gulden Boom” het gildehuis van de bierbrouwers.
Als beeldhouwer werkte De Vos nauw samen met Jan van Delen (ca. 1635-1703) en architecten zoals Willem De Bruyn (1649-1719) en Gilles van den Eynde (?-ca. 1723). Daarmee was hij samen met hen één van de belangrijkste sleutelfiguren die meehielp aan de wederopbouw van de Brusselse Grote Markt na het verwoestende bombardement in augustus 1695 door de Franse troepen onder bevel van maarschalk de Villeroy.
Het verhaal rond het standbeeld
Het standbeeld van het melkboerinnetje werd oorspronkelijk ontworpen ter decoratie van een bestaande waterfontein naast de Sint-Niklaaskerk. In 1787 werd het beeld naar het Warandepark verplaatst waar het tijdens de gevechten met het Hollands leger gedurende de woelige septemberdagen in 1830 die de Belgische onafhankelijkheid voorafgingen zwaar beschadigd werd. Pas begin twintigste eeuw werd een kopie op arduinen sokkel gemaakt die in 1920 terug op de vroegere locatie in de Boterstraat werd onthuld. In 2006 onderging het standbeeld een grondige opknapbeurt en prijkt nu naast de kerk opnieuw in volle glorie, waar het als het ware een stilzwijgende waarschuwing vormt voor wat oneerlijke winkeliers of verkopers kan overkomen…
Bekijk ook: Bezienswaardigheden in Brussel
Boek: Brussel, geschiedenis van een Brabantse stad
