Dark
Light

Ixion – Een beruchte bewoner van de Griekse onderwereld

Auteur:
3 minuten leestijd
Ixion - Schilderij van José de Ribera, 1632
Ixion - Schilderij van José de Ribera, 1632

De Griekse koning Ixion (of Ixioon) maakte het nogal bont toen hij op een dag de vrouw van oppergod Zeus probeerde te verleiden. Door deze brutale daad werd hij veroordeeld tot een zeer zware straf. Ixion werd zo een van de bekendste bewoners van de Griekse onderwereld (Tartarus).

Ixion op het brandende rad
Ixion op het brandende rad
Ixion is in de Griekse mythologie de koning van de Lapithen, een strijdlustig bergvolk in Thessalië. Volgens sommige bronnen was hij een zoon van Phlegyas, anderen noemen Leonteus of Antion als verwekker. Op een dag laat de koning zijn oog vallen op Dia, de dochter van koning Deioneus. De Lapith belooft de vorst een enorme bruidsschat als hij met haar mag trouwen, maar als de huwelijksplechtigheid is voltrokken komt Ixion zijn belofte niet na. Zijn schoonvader laat dat niet op zich zitten en besluit dan de merries van Ixion maar te stelen.

Valkuil

Voor Ixion is de kwestie daarmee nog niet afgedaan. De koning besluit Deioneus uit te nodigen voor een groot feest en belooft tijdens die bijeenkomst alsnog de bruidsschat te betalen. Het is echter een list. De koning laat voor zijn woning een valkuil graven waaronder een gloeiende laag houtskool verborgen ligt. Als de goedgelovige Deioneus arriveert, stapt hij nietsvermoedend op zijn schoonzoon af en valt pardoes in de kuil. Deioneus overleeft deze aanval niet. En Ixion wordt zo de eerste sterveling die een verwant doodt.

De goden zijn zeer geschokt over de misdaad. Ze straffen Ixion met razernij en waanzin. Volslagen waanzinnig wordt de koning hierna verstoten door zijn eigen volk en ook naburige vorsten moeten niets meer van de ooit zo machtige vorst weten.

Ixion, Nephele en Hera - Peter Paul Rubens, 1615
Ixion, Nephele en HeraPeter Paul Rubens, 1615

Door alles en iedereen verlaten smeekt Ixion de goden voortdurend om vergiffenis. De misdaad is echter zo ernstig, dat geen van de goden de koning wil vergeven. Alleen de oppergod Zeus krijgt op den duur medelijden en strijkt met zijn hand over het hart. De god vergeeft de misdadige koning en nodigt hem zelfs uit om te eten en drinken aan de tafel der goden. Ixion drinkt zo de goddelijke ambrozijn waardoor hij onsterfelijk wordt.

De in zijn eer herstelde koning toont zich vervolgens echter weinig dankbaar. Hij probeert Hera te verleiden, de echtgenote van Zeus. Geschokt wendt Hera zich dan tot haar man, die zelf overigens berucht is om zijn vele escapades, en vertelt hem over de schandelijke daad van Ixion.

Nephele

De straf van Ixion
De straf van Ixion – Reliëf, 2de eeuw n.Chr. (CC BY-SA 3.0 – Ad Meskens – wiki)
Zeus besluit Ixion niet onmiddellijk te straffen. Om de beschuldiging te controleren stuurt hij eerst de godin van de wolken, Nephele, op hem af en laat haar de gedaante van zijn echtgenote aannemen. Ixion deelt vervolgens schaamteloos het bed met de godin. Uit deze verbintenis wordt korte tijd later Kentauros geboren, die op zijn beurt later het beroemde geslacht der centauren (paardmensen) verwekt.

De oppergod betrapt Ixion tijdens zijn avontuurtje met Nephele op heterdaad en weet nu dus zeker dat de koning het gewaagd heeft zijn eigen vrouw te beminnen. Zeus besluit een zware straf uit te delen. Hij laat de schaamteloze koning net zolang afranselen tot hij kreunt:

“Ik moet mijn weldoener eren.”

Daarna werpt Zeus de ontaarde koning in de Tartarus, het onaangenaamste deel van de onderwereld, waar hij vastgebonden wordt op een brandend rad dat eeuwig rond blijft draaien.

De val van Ixion - Cornelis van Haarlem, ca. 1588
De val van Ixion – Cornelis van Haarlem, ca. 1588

Boek: Griekse mythen, Romeinse sagen
Bronnen

-Mythologie – C. Scott Littleton, p.195
-Encyclopedie van de mythologie – Adelaïde van Reeth (Tirion) p.129
-Het mythologieboek – Ángel Erro (Librero) p.366
-Griekse mythologie encyclopedie – Guus Houtzager (R&B) p.151-152
-Mythen uit het oude Griekenland – Hein van Dolen (Bert Bakker) p.32-33
-https://www.theoi.com/Nymphe/NympheNephele1.html
-https://www.britannica.com/topic/Ixion-Greek-mythology
×