Het Mauritshuis in Den Haag heeft een bloemencartouche gekocht van de Antwerpse kunstenaar Daniël Seghers (1590-1661). Centraal op het schilderij staat een portretbuste van dichter, diplomaat en geleerde Constantijn Huygens. Het museum spreekt van een “gedroomde aanvulling” van de collectie.
De nieuwe aanwinst, voluit getiteld Bloemencartouche rond een buste van Constantijn Huygens (1644), was ooit in bezit van Huygens zelf. De geleerde kreeg het werk van de kunstenaar. Als secretaris van drie opeenvolgende stadhouders speelde Huygens een essentiële rol in de vorming van de stadhouderlijke kunstverzameling in Den Haag. Hij onderhield vriendschappelijk contact met Seghers. Jarenlang, zelfs tot ver na de dood van Huygens, hing dit schilderij samen met een ander geschonken werk (Bloemencartouche rond een buste van koning-stadhouder Willem III) in het zogenaamde Huygenshuis nabij het Mauritshuis aan het Plein in Den Haag.
In 1828 werd de bloemencartouche met het portret van Huygens op een veiling gekocht door jonkheer Johan Steengracht van Oostcapelle (1782-1846), de eerste directeur van het Mauritshuis. Hij verzamelde niet alleen schilderijen voor het museum, maar ook voor zijn eigen collectie. In de twintigste eeuw was de verblijfplaats van het schilderij vervolgens lange tijd onbekend. Emilie Gordenker, directeur Mauritshuis is vanzelfsprekend blij met de aankoop:
“De geschiedenis van dit schilderij maakt dit voor ons een gedroomde aanwinst. Om meerdere redenen is het nauw verbonden met het Mauritshuis en bovendien is het werk uitstekend van kwaliteit.”
Verloren gewaand
Het Mauritshuis was al in het bezit van twee werken van Seghers, waaronder Bloemencartouche rond een buste van koning-stadhouder Willem III; één van de twee door de schilder aan Huygens geschonken bloemencartouches. Het andere werk werd lange tijd als verloren gewaand, totdat het onlangs opdook in een particuliere collectie en het Mauritshuis het werk op basis van bronnen wist te identificeren. De aanwinst is geschilderd op een grote, kwetsbare koperplaat. Het schilderij is in het atelier van het Mauritshuis gerestaureerd, waarbij onder meer oude vernislagen zijn verwijderd. De kleuren van de bloemen zijn na de restauratie beter te zien.
Seghers en Cossiers
Seghers was gespecialiseerd in bloemstillevens gecombineerd met een religieuze voorstelling, een heilige of een portret, zogeheten bloemencartouches. De nieuwe aanwinst is op een grote koperplaat geschilderd en volgens het Mauritshuis een goed voorbeeld van het werk van Seghers. In een stenen nis – versierd met architectonische decoraties en schelpmotieven – staat een gebeeldhouwde portretbuste. De in grijstinten (grisaille) geschilderde voorstellingen in het hart van Seghers’ cartouches werden steeds door andere Vlaamse schilders uitgevoerd. De portretbuste van Huygens werd geschilderd door Seghers’ plaatsgenoot Jan Cossiers (1600-1671), zoals blijkt uit een eigentijdse bron.
Op zijn plek
In het Mauritshuis zijn al enkele schilderijen te bezichtigen die betrekking hebben op Constantijn Huygens en zijn gezin. Zo is het eerder genoemde bloemencartouche met beeldje van Willem III in 2014 in zaal 8 ingebouwd als bovendeurstuk. In diezelfde zaal zijn twee portretten van Constantijn Huygens te zien: Adriaen Hannemans bekende portret van Huygens met zijn kinderen, een groot schoorsteenstuk dat ook afkomstig is uit het Huygenshuis, en Jacob van Campens dubbelportret van Constantijn en Suzanna. In deze zaal kunnen bezoekers dus kennis maken met de vroegere buren van het Mauritshuis: Constantijn Huygens en zijn gezin. Het toeval wil dat in deze zaal de ruimte boven de deur naar de hal tot nu toe leeg bleef. Op termijn is dit wat het Mauritshuis betreft de ideale plek voor deze aanwinst.
Ook interessant: Acht topstukken uit het Mauritshuis
Boek: De rol van schilderkunst in het leven van Constantijn Huygens (1596-1687)
