Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 14 | Signalementen week 16 >>>

Selectie week 15 (2022)

De zwarte driehoek

De Zwarte Driehoek vertelt het vergeten verhaal van de vervolging van de allerarmsten in Duitsland en Nederland tussen 1933 en 1945. Het doet dat in een brede context van de vroege eugenetica tot de gruwelen van de concentratiekampen en lange naoorlogse strijd voor erkenning. Ook het sociale beleid van Nederland op het gebied van ‘asociale gezinnen’ voor, na en tijdens de oorlog wordt onder de loep genomen.
Bespreking: De vervolging van ‘asocialen’ in de Tweede Wereldoorlog
Het verzet van Haren
Na een lang en onstuimig voortraject zijn Groningen, Haren en Ten Boer sinds 1 januari 2019 één gemeente. Met Het verzet van Haren bieden Jan R. Lunsing, inwoner van Groningen, als bestuurskundig onderzoeker betrokken bij het herindelingsproces in Haren, en Priscilla Zetstra – van der Woude uit Haren een ontnuchterende blik in de procedure die aan deze herindeling voorafging.
Bespreking: Hoe de gemeente Haren van de kaart verdween
Keizers van Constantinopel

‘Keizers van Constantinopel’ van Kevin Lygo is een geïllustreerde geschiedenis van het Byzantijnse Rijk. Na de ondergang van het West-Romeinse Rijk bleef alleen het Oost-Romeinse Rijk over, dat later bekend werd als het Byzantijnse Rijk. In de late oudheid en de middeleeuwen besloeg dit keizerrijk een groot deel van het Middellandse Zeegebied. De hoofdstad was Constantinopel, het huidige Istanboel. In het prachtig geïllustreerde boek ‘Keizers van Constantinopel’ beschrijft Kevin Lygo aan de hand van de levens van de Byzantijnse keizers de geschiedenis van Byzantium.
Mevrouw Sapiens

In de prehistorie hielden mannen zich bezig met jagen. Vrouwen verzamelden bessen, kookten en zorgden voor de kinderen. Zo staat het in de lesboekjes. Maar klopt dit beeld? Een internationaal team van meer dan dertig wetenschappers twijfelt er ernstig aan. Uit allerlei vondsten blijkt dat mevrouw sapiens, de prehistorische vrouw, veel machtiger en krachtiger was dan lang is gedacht.
Moordbranders in de Republiek
Toen de Fransen met hun bondgenoten Engeland, Münster en Keulen in 1672 ons land binnenvielen, was Andries Schoemaker twaalf jaar. Hij was erbij toen er paniek in Amsterdam uitbrak en trok naar de kust om De Ruyter aan het werk te zien. Hij groeide op, werd textielhandelaar en verzamelde munten, ook munten die herinnerden aan het Rampjaar. Toen hij ongeveer zeventig was, beschreef hij, in onbeholpen Nederlands, wat hij had meegemaakt in die tijd. In zijn vier boekjes verweefde hij zijn eigen ervaringen met wat hij in verslagen van tijdgenoten aantrof.
Poetin
Europa staat in brand. Vladimir Poetin heeft zijn dreigement om Oekraïne binnen te vallen waargemaakt. Het Westen weet zich geen raad met de agressieve Russische president, die al eerder, met de annexatie van de Krim, het volkerenrecht schond. Zal Poetin het houden bij zijn aanval op Oekraïne? Of richt hij zijn pijlen ook op NAVO-landen, wat kan leiden tot een Derde Wereldoorlog? Of overspeelt hij zijn hand en is de oorlog om Oekraïne het begin van zijn einde?
Truus van Lier
Toen Jessica van Geel een paar jaar geleden een biografie over Truus Schröder, de bewoonster van het Rietveld Schröderhuis, schreef, kwam ze in een paar brieven buurmeisje Truus van Lier tegen, ‘het meisje met de vergeet-mij-niet-ogen’. Na de oorlog berichtte mevrouw Schröder verontrust: ‘Weet je wat Truus tijdens de oorlog heeft gedaan? Heb je gehoord wat er met haar is gebeurd?’ Truus van Lier. Het leven van een verzetsvrouw is het opzienbarende verhaal van een door de Duitsers geliquideerde verzetsheldin, dat verteld moet worden om de onzichtbare dappere vrouwen uit de oorlog nooit te vergeten.
4328. Dochter van een Zwarthemd

Mei 1945. De oorlog is voorbij, maar niet voor de zeventienjarige Antje Buursma. Als dochter van een hooggeplaatste NSB’er zit ze gevangen in Kamp Westerbork. Daar is ze geen mens meer, maar een nummer. Honger. Treiterijen. Mishandeling. Antje vraagt zich af wat ze gedaan heeft om dit te verdienen. En misschien nog wel belangrijker: wat heeft haar vader in de oorlog misdaan?
Fragment: Dochter van een Zwarthemd
Adrenaline
Onvoorstelbaar maar waar: in oktober 2021 is het eeuwige enfant terrible van de voetballerij, Zlatan Ibrahimovic´, veertig jaar geworden. Hij werd in 1981 geboren in Malmö, waar hij op zijn dertiende begon te voetballen bij Malmö FF, en groeide uit tot het boegbeeld van de belangrijkste clubs ter wereld: Ajax, Juventus, Inter, Barcelona, Milan, Paris Saint-Germain, Manchester United, LA Galaxy en opnieuw Milan. Zijn prijzenkast bevat meer dan dertig nationale en internationale trofeeën, waaronder de FIFA Puskás Award 2013 voor de mooiste goal van het jaar en de Golden Foot voor beste speler van het jaar.
Constantijn Huygens
Constantijn Huygens (1596-1687) was een alleskunner. Hij behoort tot de grote namen van de zeventiende eeuw. De meeste mensen kennen hem tegenwoordig als virtuoos dichter, maar tijdens zijn leven was hij vooral bekend als secretaris van de stadhouders Frederik Hendrik en Willem II. Daarnaast was hij een talentvol componist en kunstkenner, en was hij ook wat wij nu een ‘familieman’ zouden noemen. Iedereen die er maar een beetje toe deed heeft met Huygens in zijn rol als diplomaat, intellectueel of familieman gecorrespondeerd. Deze bundel brengt achtendertig brieven over uiteenlopende onderwerpen bij elkaar, van poëzie, muziek, schilderkunst, architectuur tot exacte wetenschap.