Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 49 | Signalementen week 51 >>>

Selectie week 50

Rembrandt met rode baret
De lotgevallen van de Rembrandt met de rode baret zijn bijna te bizar om waar te zijn. Het portret werd in 1823 aangekocht door de Prins van Oranje, de latere koning Willem II, voor zijn kunstcollectie, die de beste Nederlandse privéverzameling ooit was. Geteisterd door oorlogsgeweld want door Willem achtergelaten in Brussel tijdens de Belgische Opstand van 1830, in 1918 kwijtgespeeld als erfstuk van zijn nazaten na de Eerste Wereldoorlog, na de Tweede Wereldoorlog in beslag genomen in Dayton, Ohio door de Amerikaanse overheid als verondersteld vijandelijk bezit, en jarenlang een lastige diplomatieke speelbal tussen Washington en Bonn in de Duits-Amerikaanse betrekkingen tijdens de Koude Oorlog.
Zwans. Humor als Belgische identiteit
Zwans wordt vaak aanzien als platte, volkse humor. Zwans is echter geen plompe billenkletserij, eerder een absurde, ironische, tweedegraads humor. Zwanzers verschalken hun medemensen graag maar eerder met een subtiele kwinkslag. Grappen, zotternijen en rabelaisiaanse fopperijen vonden in het 19de-eeuwse België een vruchtbare voedingsbodem. Clubjes van heren van stand als Les Agathopèdes, La Société des Joyeux, Les Crocodiles, Le Diable au Corps… haalden met regelmaat snakerijen uit: feesten, eetfestijnen, gezang, sollen met de gevestigde orde, ondermijnen van voorgekauwde en vastgeroeste gedachten
Voorpublicatie: Zwans, een verzet vermomd in humor
Antwerpen-Centraal
‘Het heeft meer weg van een paleis dan van een vervoersknooppunt.’ ‘De schoonheid is zo uniek dat zelfs experts moeite hebben er een architecturale stijl op te plakken.’ ‘Als je de inkomhal binnenstapt, overstijg je het profane.’ Het zijn maar enkele van de vele internationale lofbetuigingen voor de 120 jaar jonge spoorkathedraal van Antwerpen. En te denken dat de Middenstatie in de jaren 1980 ei zo na tegen de vlakte was gegaan. In dit boek neemt stadsgids Raf Vandecasteele u mee doorheen een woelige geschiedenis.
Ten Hag
Dit is de eerste biografie over Erik ten Hag. Het boek vertelt het complete verhaal van de voormalig profvoetballer van Haaksbergen tot en met zijn eerste maand als trainer van Manchester United. Na zijn carrière als voetballer begint Ten Hag zijn trainersloopbaan als assistent bij FC Twente en PSV. In zijn eerste seizoen als hoofdtrainer leidt hij Go Ahead Eagles naar de Eredivisie met de eerste promotie in zeventien jaar. Na Bayern München II en FC Utrecht wordt hij hoofdtrainer van Ajax waar hij ook internationaal de aandacht trekt met aantrekkelijk voetbal en het bereiken van de halve finales van de Champions League.
Bernhards oorlog
Bernhards oorlog gaat over het wonderlijke en niet zelden spectaculaire leven van de Prins der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog. De veelgeprezen biograaf Dik van der Meulen beschrijft Bernhard als een complexe figuur, die opportunisme paarde aan doodsverachting; een man die egocentrisch was en tegelijk loyaal aan zijn vrienden – hoewel niet altijd aan zijn eigen echtgenote Juliana, de toekomstige koningin. Tijdens zijn ballingschap in Londen beleefde prins Bernhard een komeetachtige militaire carrière.
De adembenemende 18e eeuw
De achttiende eeuw was een eeuw van grondige verandering. Alles wat voordien onwrikbaar leek, kwam op de helling te staan: de macht van de Kerk en de adel, het absolutisme van de heersers, de rechteloosheid van het volk. De Amerikaanse grondwet trad in werking en had mondiaal een grote invloed op begrippen als democratie en burgerrechten. De Franse revolutie wierp de alleenheerschappij van de monarch omver.
Fragment: Avonturiers in Amerika in de achttiende eeuw
Colditz
Tijdens de Tweede Wereldoorlog planden krijgsgevangen gemaakte geallieerde officieren een reeks gedurfde ontsnappingen uit kamp Colditz, een grimmig gotisch kasteel dat in nazi-Duitsland als gevangenis werd gebruikt. Colditz gold destijds als behoorlijk escape-proof: het was een vesting met dikke kasteelmuren, een gesloten binnenplaats, gelegen op een rots, met meer bewakers dan gevangenen en de politie en de bevolking van de dorpen eromheen waren alert op ontsnappers. Kortom: je kon er niet makkelijk weg. Dat was de reden dat de meest vluchtgevaarlijke officieren van de geallieerden er gedetineerd waren, die honderden pogingen deden om te ontsnappen – meer dan uit enig ander Duits kamp.
Bespreking: de “zwaarst bewaakte herberg in het Derde Rijk”
Adolf Hitler, Soldaat in Vlaanderen 1914 – 1918
In 1914 trok Adolf Hitler als vrijwilliger naar het front. De 25-jarige soldaat kwam in de Vlaamse Westhoek terecht. Tussen Geluwe en Geluveld overleefde hij zijn vuurdoop in een van de heftigste en kritiekste gevechten van de oorlog, de Eerste Slag bij Ieper. Daarna diende hij als koerier. Zijn belangrijkste taak was bevelen van de regimentsstaf naar de bataljonscommandanten over te brengen. Aan de hand van authentieke bronnen en met behulp van talloze illustraties en kaarten, volgt de auteur het spoor van de toen nog onbekende Hitler.
Fragment: Hitler meldde zich pas laat voor de Eerste Wereldoorlog
Wijn in Nederland, 1670-1970
Benamingen als Wijnstraat of Wijnhaven in stadskernen herinneren aan het economisch belang van de wijnhandel vóór 1800. Met belastinginkomsten uit wijn werden oorlogen, weeshuizen en gebouwen betaald. Eind achttiende eeuw daalde de wijnconsumptie sterk en zakte de wijnhandel in. Pas vanaf 1960 dronk men weer evenveel wijn als vroeger. Deze geschiedenis van wijn beschrijft karakteristieken van wijnhandelaren en -consumenten, de invloed van overheid en van wijnschrijvers, de kwaliteit van wijn, de veranderende smaak van de wijndrinker en de ontwikkeling van Nederlandstalig wijnjargon.
Hoekse en Kabeljauwse Twisten
Jacoba van Beieren en Jan van Schaffelaar, twee algemeen bekende namen die onlosmakelijk verbonden zijn met de Hoekse en Kabeljauwse Twisten, anderhalve eeuw binnenlandse oorlog in de Nederlanden. Het ging toen echter om meer dan een romantisch verhaal of een reeks moeilijk te begrijpen adellijke confrontaties en stedelijke oproeren. In de veertiende en vijftiende eeuw was er in de Nederlanden sprake van toenemende centralisatie van het landsbestuur, kreeg het landschap meer vorm en kwam een stedelijke burgerij op.
Heersende verwachtingen
Romeinse keizers heersten eeuwenlang over een enorm rijk. Maar officieel bestond de keizer niet. Niemand wist precies welke titels keizers hadden, hoe zij konden worden afgebeeld, wat zij precies moesten doen en hoe zij werden opgevolgd. En toch wist iedereen dat de keizer de macht over het rijk had en had iedereen verwachtingen over wat de Romeinse heersers moesten doen en zijn. Die verwachtingen waren niet overal in het rijk gelijk. Ze ontwikkelden zich ook in de loop van de tijd. Hoe ontstonden en veranderden dit soort verwachtingen rondom keizerschap?