Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 8 | Signalementen week 10 >>>

Selectie week 9 (2023)

Adolf Hitler, Soldaat in Vlaanderen 1914 – 1918
In de Vlaamse Westhoek leerde de latere dictator de oorlog in zijn gruwelijkste vormen kennen. Hier vonden de beslissende keerpunten van zijn frontloopbaan plaats. In 1914 trok Adolf Hitler als vrijwilliger naar het front. De 25-jarige soldaat kwam in de Vlaamse Westhoek terecht. Tussen Geluwe en Geluveld overleefde hij zijn vuurdoop in een van de heftigste en kritiekste gevechten van de oorlog, de Eerste Slag bij Ieper. Het boek bevat diverse originele brieven, tekeningen en schilderijen van Hitler, waaronder verschillende die nu voor de eerste maal gepubliceerd worden.
Fragment: Hitler meldde zich pas laat voor de Eerste Wereldoorlog
Bespreking: Adolf Hitler als soldaat in Vlaanderen (1914-1918)
Bekijk boek

De Chinezenmoord
Batavia en het bloedbad van 1740
Sinoloog Leonard Blussé laat zien hoe een multicultureel, koloniaal project als Batavia binnen enkele jaren dramatisch uiteen kon vallen, en hoe het drama ten slotte werd gewist uit de geschiedenis. In oktober 1740 voltrok zich in Batavia een drama waarvan de overzeese wereld een aantal maanden later met ontsteltenis kennisnam. Als reactie op een Chinese volksopstand tegen het VOC-bestuur richtten de Europese burgers van de stad samen met de matrozen van de vloot een verschrikkelijke slachting aan.
Fragment: De Chinezenmoord – Batavia en het bloedbad van 1740
Bekijk boek

De Eerste Kamer 1996-2021
Tussen nuttig en overbodig
De afgelopen 25 jaar heeft de Senaat, zoals de Eerste Kamer ook wel wordt genoemd, een belangrijke ontwikkeling doorgemaakt. Sinds de kabinetten niet langer op een meerderheid in de Senaat kunnen rekenen, heeft de Senaat aan politieke betekenis gewonnen. Maar is het uit democratisch oogpunt wel te verdedigen dat niet de rechtstreeks gekozen Tweede Kamer, maar de indirect gekozen Senaat het laatste woord heeft?
Fragment: ‘De Eerste Kamer stond altijd ter discussie’
Bekijk boek

De Koreaanse golf
De onstuitbare opmars van de N.V. Zuid-Korea
Zuid-Korea lijkt te zijn wat het ons laat zien: een economische grootmacht die met technologie en popcultuur de wereld domineert, en een maatschappij waarin groepsgedrag, conformeren en gehoorzaamheid de dienst uitmaken. Maar daaronder floreren culturen van opstandigheid en individualiteit ten koste van alles en een diepgewortelde weerzin tegen autoriteit. De Zuid-Koreaanse maatschappij gedijt in de spanning tussen extreme tegenpolen, net zoals de staat zelf gedijt in haar moeizame relatie met het noorden.
Bekijk boek

De vloek van de nootmuskaat
Boodschap aan een planeet in crisis
De nootmuskaat als een parabel voor onze milieucrisis en onthult hoe de uitputting van de aarde begon in de tijd van de VOC. Met speciaal voorwoord voor Nederlandse editie Wat heeft de strijd om het monopolie op de handel in de muskaatnoot te maken met de hedendaagse klimaatverandering? Amitav Ghosh’ boek leidt onze hedendaagse planetaire crisis terug naar de ontdekking van de Nieuwe Wereld en de zeeroute naar de Indische Oceaan.
Bekijk boek

Delft van Vermeer
Delft was in de zeventiende eeuw een broedplaats van talent, een plek waar belangrijke innovaties plaatsvonden. Hier groeide Johannes Vermeer uit tot een schilder van wereldformaat. Er is niet veel bekend over Vermeer. Deze rijk geïllustreerde publicatie toont wat er wél te ontdekken valt in het Delft van Vermeer. Inzicht in het artistieke, intellectuele en sociale klimaat in het zeventiende-eeuwse leven van Delft krijgen we via sleutelfiguren uit Vermeers leven, zoals schoonmoeder Maria Thins, familienotaris én kunstverzamelaar Willem de Lange en schilder Leonaert Bramer.
Bekijk boek

Exit Fryslân
Plaats, taal en verbeelding in Friesland (1800-2022)
In de afgelopen tweeëneenhalve eeuw vond Friesland zichzelf uit als de meest eigenzinnige provincie van Nederland. Met een eigen taal, een langere geschiedenis dan die van Nederland zelf en bewoond door een vrijheidslievend volk dat zich voortdurend aan vreemde dwang ontworstelde. Hoe vergaat het die cultuur in onze tijd van globalisering en van globale crises?
Fragment: ‘Friesland definieert zichzelf in termen van verlies’
Bekijk boek

Fascisme. Oorsprong en ideologie
Miljoenen Europeanen geloofden in de vorige eeuw heilig in het fascisme. Deze nieuwe, revolutionair-utopische ideologie en massabeweging bood haar geestdriftige aanhangers grootse idealen om voor te leven, te sterven en te doden. Het fascisme beloofde een nieuwe samenleving, een nieuwe cultuur en zelfs een nieuwe mens. De geschiedenis van de twintigste eeuw kan onmogelijk begrepen worden zonder de ideologie van het fascisme en de oorsprong ervan te bestuderen.
Fragment: Het fascisme als hogere vorm van democratie
Bespreking: Gedegen overzichtswerk over achtergronden fascisme
Bekijk boek

Onze Revolutie
Bloemlezing uit de Indonesische geschiedschrijving over de strijd voor de onafhankelijkheid, 1945-1949
Onze Revolutie bevat een selectie artikelen over de Indonesische revolutie (1945-1949) en de betekenis van deze revolutie voor de latere ontwikkeling van het land. De artikelen, geschreven door Indonesische ooggetuigen en academici van verschillende generaties, laten de complexiteit van de revolutie en de strijd voor de onafhankelijkheid zien, maar ook de ontwikkelingen in de geschiedschrijving en de beoordeling van deze gebeurtenissen in Indonesië.
Bespreking: Indonesische historici bezien onafhankelijkheidsoorlog (1945-1950) anders dan Nederlandse
Bekijk boek

Tante Betty
Hoe een Surinaamse verpleegster onderduikers had en zelf Dachau overleefde
Het bijzondere oorlogsverhaal van Betty Bergen; een klein monument ***** Elisabeth Bergen, in 1905 geboren in Suriname als kleinkind van een geassimileerde Jood en een ‘mulat’ dienstbode, wordt al jong wees. Ze wordt misbruikt, voltooit toch twee opleidingen en gaat naar Amsterdam, waar ze een baan vindt als verpleegster. Ze trouwt in juni 1940, maar wordt al snel weduwe. Tijdens de oorlog werkt ze mee aan het verzet en neemt Joodse onderduikers in huis.
Bekijk boek

Voor Vlaanderen, volk en Führer
De motivatie en het wereldbeeld van Vlaamse collaborateurs tijdens de Tweede Wereldoorlog
In Voor Vlaanderen, volk en Führer legt historica Aline Sax de ziel van de Vlaamse collaborateur bloot. De naoorlogse beeldvorming over de collaboratie werd steeds gedomineerd door stereotypen als de Vlaamse idealist of de katholieke oostfrontstrijder die geen ideologische verwantschap had met de Duitse bezetter en het nationaalsocialisme. Deze beeldvorming houdt echter niet langer stand wanneer ze getoetst wordt aan egodocumenten uit de Tweede Wereldoorlog.
Bekijk boek

Wie is Poetin?
Vladimir Poetin en de oorlog in Oekraïne in 53 vragen en antwoorden
Sinds de inval van Rusland in Oekraïne vraagt de wereld zich af wie nou de echte Poetin is. Heeft hij last van grootheidswaan gekregen? Of hebben wij gewoon al die tijd niet goed opgelet? Van zijn loopbaan bij de KGB tot zijn eerste stappen op het politieke pad in Sint-Petersburg en van zijn omgang met vijanden tot zijn visie op de Russische geschiedenis: deze elementen zijn allemaal van belang om Poetins handelswijze in zijn oorlog tegen Oekraïne te begrijpen. In dit boekje met 53 vragen en antwoorden zijn de cruciale momenten uit zijn carrière en de belangrijkste inzichten uit de podcastserie vervat voor de lezer die wil weten wat er om gaat in de heerser van het Kremlin.
Bekijk boek