Taalgeschiedenis - Geschiedenis van de Nederlandse taal

Tekening van het spitsroeden lopen in Kriegsbuch (1525) van Jost Ammann

Spitsroeden lopen – Herkomst van de uitdrukking

Iemand die spitsroeden moet lopen is fout geweest, moet zijn schuld erkennen en hoongelach incasseren. De term is oorspronkelijk afkomstig uit de militaire wereld en heeft tegenwoordig in de volksmond zelfs een derde, wat vriendelijker betekenis gekregen.

Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Van leer trekken

Het woord 'leer' staat hier voor de leren schede waarin vroeger de sabel, het degen of andere met de hand bediende slag- of steekwapens rustte.

Taalgeschiedenis

1 minuut leestijd

Iemand de handschoen toewerpen

Deze uitdrukking is aan het ridderwezen ontleend. Men daagde iemand uit door hem de handschoen voor de voeten te werpen.

Taalgeschiedenis·Trivia

1 minuut leestijd

Aan de bak komen

De bak waarvan hier sprake is, is van oudsher de benaming voor de houten balie of kuip, waaruit een groep van zes tot acht man op een schip at.

Maritieme geschiedenis·Taalgeschiedenis·Trivia

1 minuut leestijd

De invloed van het Roelandslied?

Het Roelandslied is een giftige tekst. Het typeert een werelds conflict als onderdeel van de grote kosmische strijd tussen goed en kwaad, waardoor er voor medemenselijkheid geen plaats meer is.

Middeleeuwen·Opinie·Taalgeschiedenis

3 minuten leestijd

Acht fases van het Roelantslied in één tekening

Het Roelandslied

Het Roelandslied was in de tijd van de Kruistochten een tophit. Het werd gezongen in allerlei talen, waaronder het Nederlands.

Middeleeuwen·Opinie·Taalgeschiedenis

3 minuten leestijd

Iemand hekelen

Iemand scherpe verwijten maken, of ook wel kwaad van hem spreken, waar hij zelf meestal niet bij is.

Taalgeschiedenis·Trivia

1 minuut leestijd

Onder de plak zitten - © Henk Boudewijns

Onder de plak zitten – Herkomst en betekenis

De plak is een instrument waarmee de schoolmeester in het verleden domme of lastige leerlingen strafte.

Taalgeschiedenis·Trivia

1 minuut leestijd

Aan de leiband lopen

Een klein kind dat nog niet alleen kan gaan en staan moet aan de leiband lopen. Wij zouden nu zeggen: het kind moet een toom of looptuigje dragen. De koorden waarmee vroeger het kind aan de leiband liep werden op de rug aan de kleding vastgemaakt, of met banden om het lijfje gesloten.

Taalgeschiedenis·Trivia

1 minuut leestijd

Van de gaffel in de greep vallen

De gaffel is een houten vork met ruwe twee tanden, die bijvoorbeeld wordt gebruikt om stro op te schudden. De greep is een ijzeren vork met drie of vier tanden (bijvoorbeeld een mestriek). Van de gaffel in de greep betekent dus letterlijk van de tweetandige vork in de drietand vallen.

Taalgeschiedenis·Trivia

1 minuut leestijd

Waarom Drs. P de P.C. Hooftprijs verdient

Al een tijdje had ik een stukje in de pen over de gisteren overleden Drs. P. Ik had later deze week willen betogen dat de P.C. Hooftprijs als de bliksem moest worden uitgereikt aan de goede doctorandus. Dat zou ik hebben geschreven zonder ironie en ik zou verschillende argumenten hebben genoemd.

Opinie·Taalgeschiedenis

2 minuten leestijd