Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 25 | Signalementen week 27 >>>

Selectie week 26

De 500 Rijksten van de Republiek
Maak kennis met de rijkste personen van de Republiek der Verenigde Nederlanden en van de Nederlandse gebieden in Amerika, Afrika en Azië. De 500 Rijksten van de Republiek tekent een groepsportret van de rijksten tussen 1600 en 1800 en schetst daarmee een beeld van het vergaren en behouden van macht en rijkdom. Allerlei rijken komen aan bod. Gezamenlijk vormen zij de elite van toen: al dan niet van adel, al dan niet gereformeerd, al dan niet in de Republiek wonend of in Europese havensteden en overzee. De rijksten regisseerden de Nederlandse cultuur en wetenschap. Velen van hen werden rijk door de handel.
Van Manneke Pis tot de betoverde haas

Wist jij dat de stad Brussel eigenlijk gered werd door een ondeugend jongetje dat overal plaste? Of dat de bewoners van een klein dorpje in Luxemburg nachtenlang wakker werden gehouden door feestende feetjes? En durf jij nog kattenkwaad uit te halen in de Antwerpse straten nu je weet dat Lange Wapper er ondeugende kinderen in het ootje neemt? De wereldberoemde stadsgids Tanguy Ottomer neemt je mee op een verrassende rondreis door België in 20 spannende, grappige en stoere verhalen.
Wandelen
Tot rust komen, één worden met de natuur, voldoening: de zegeningen van het wandelen spreken steeds meer mensen aan. Voor lopen is geen scholing, techniek, materiaal of geld nodig. Alleen een lijf, ruimte en tijd. Wandelen wordt door Frédéric Gros nadrukkelijk beschreven als een filosofische daad en als een spirituele ervaring. Voor veel grote historische, filosofische of literaire figuren was lopen een manier om gedachten te ontwikkelen of inspiratie op te doen: Arthur Rimbaud, Friedrich Nietzsche, Mahatma Gandhi en Immanuel Kant.
De Russische Krim
De Krim, een schiereiland in de Zwarte Zee, werd in 1954 door partijleider Nikita Chroesjtsjov overgedragen aan Oekraïne, op dat moment nog onderdeel van de Sovjet-Unie. Een bijna symbolische geste, die veertig jaar later grote gevolgen had toen de Sovjet-Unie uiteenviel en de Krim daarmee ook een onderdeel werd van de onafhankelijke staat Oekraïne. In 2014 annexeerde de Russische president Poetin de Krim en maakte er zo weer een onderdeel van Rusland van. Het was het begin van een bij momenten hoog oplopend conflict tussen Oekraïne en het voormalige moederland Rusland, dat uiteindelijk tot een oorlog zou leiden.
Fragment: Russen ontdekken de Krim: ‘een waar en genoeglijk lustoord’
Het gezicht van de Eerste Wereldoorlog
Het bijzondere verhaal van de grondlegger van de plastische chirurgie in de Eerste Wereldoorlog In Het gezicht van de Eerste Wereldoorlog vertelt historicus Lindsey Fitzharris het buitengewone verhaal van de baanbrekende chirurg Harold Gillies, die in de Eerste Wereldoorlog de verwonde gezichten van soldaten behandelde en daarmee de eerste stappen richting de moderne plastische chirurgie zette. De uitvinding van het machinegeweer veroorzaakte grootschalige bloedbaden waarbij duizenden soldaten gezichtsletsel opliepen.
De ambtsketen veroverd!
In 2021 was het 75 jaar geleden dat Truus Smulders-Beliën benoemd werd als eerste vrouwelijke burgemeester van Nederland. Pas in 1931 werd het wettelijk mogelijk vrouwen in dit ambt aan te stellen. De eerste vrouwelijke Kamerleden speelden een voorname rol in dat parlementaire gevecht. Het duurde nog bijna twintig jaar tot de benoeming van een volgende vrouwelijke burgemeester.
Geschiedenis van een dagboek
‘Dit is het testament van je dochter,’ zei Miep Gies toen ze Otto Frank de door haar bewaarde papieren uit het achterhuis gaf. Gesterkt door de positieve reacties uit zijn omgeving koos Frank ervoor om deze belangrijke erfenis te delen. 75 jaar geleden, 25 juni 1947, verscheen Het Achterhuis. Frank vond in het dagboek een nieuwe reden van bestaan en het lukte hem om miljoenen mensen kennis te laten maken met de nalatenschap van Anne Frank. ‘Het was zijn redding’, zei een van zijn vrienden.
Fragment: Het dagboek wordt een boek
De strijd om Bali
Op nog geen dertig kilometer van de plek waar nu de internationale luchthaven op het eiland Bali ligt werden op 20 november 1946 bijna honderd Balinese strijders door het Nederlandse leger gedood. Een groot oorlogsmonument tussen de helgroene sawahs, waar de confrontatie jaarlijks wordt herdacht, herinnert hieraan. Hoewel Bali wereldwijd een geliefd vakantieoord is, weten maar weinigen iets van de gewelddadige koloniale geschiedenis van het eiland.
Bespreking: Balinese ‘held’ Anak Agung ging in Indonesië-oorlog over lijken – van Balinezen
Daar praten wij niet over
De eigengereide Sacha Gerdes groeit in de jaren dertig op in een welvarend gezin in ’t Gooi. Haar vader, kunstschilder Ed Gerdes, ontwikkelt na de dramatische scheiding van Sacha’s moeder sympathie voor het nationaalsocialisme. Sacha wordt heen en weer geslingerd tussen de liefde voor haar vader en haar afschuw van de NSB, waarin hij een steeds prominentere rol gaat spelen. Ook al zwijgt de familie na de oorlog over Ed Gerdes en zijn werk, zijn ‘foute’ keuze zal Sacha haar leven lang blijven achtervolgen.
In de ban van Ararat

Maak kennis met het rijke archeologische erfgoed van Armenië, het kleinste land in de Zuidelijke Kaukasus.. De objecten in het boek en in de tentoonstelling in het Drents Museum komen uit het Historisch Museum van Armenië. Ze zijn veelal voor het eerst in Nederland te zien. Het boek bestrijkt een uitzonderlijk lange periode, van de werktuigen van de eerste mensen op de Armeense bodem (1,8 miljoen jaar geleden) tot aan de invoering van het christendom door koning Tiridates III in de vierde eeuw.