Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 26 | Signalementen week 28 >>>

Selectie week 27

Een Cyborg Manifest

In 1985 werd Donna Haraway wereldberoemd. In dat jaar publiceerde ze A Cyborg Manifesto, een diepgravend onderzoek naar de verhoudingen tussen mens en machine. Donna Haraway verenigt in Een Cyborg Manifest radicaal engagement, kritisch feminisme, onrustbarende ideeën en verstand van moderne technologiestudies. Dit boek bevat een vertaling van Haraway’s bekendste essay, bewerkt, ingeleid en vertaald door Karin Spaink. Lydia Baan Hofman verzorgt een extra inleiding. In het essay toont Haraway aan dat allerlei oude tweedelingen achterhaald zijn en doet ze een voorzet voor een nieuw politiek perspectief. Ze gebruikt daartoe de cyborg, een kruising tussen mens en machine.
Zelensky

In Moskou dacht men wellicht dat Zelensky op de vlucht zou slaan voor het Russische leger. Maar Zelensky bleef en werd hét gezicht van het Oekraïense verzet tgen de Russische invasie. Het levensverhaal van Volodymyr Zelensky zit vol verrassende wendingen. Op zijn twintigste was de joodse jongen uit provinciestad Kryvy Rih een superster op het toneel. Op zijn dertigste stond de komiek en acteur aan het hoofd van een miljoenenbedrijf. Op zijn veertigste speelde Zelensky in de hitserie Dienaar van het volk de Oekraïense president die hij wilde worden: een outsider die ten strijde trekt tegen de corrupte politieke en zakelijke elite van zijn land.
Het beschavingsfront
In de loop der eeuwen zijn we gevoeliger geworden voor het leed van de ander. Opmerkelijk genoeg zijn het juist rampen die dit sensibiliseringsproces aanjagen. Oorlogen, hongersnoden, rampen en pandemieën maken het leed van de ander zichtbaar en zetten ons zo op het spoor van meer empathie en meer beschaving. Socioloog Frank Hermans laat zien hoe dit wereldwijde beschavingsproces zich heeft voltrokken en hoe gezondheidszorg nu aan de frontlinie ligt van de oprukkende menselijkheid. Daar melden zich de slachtoffers van een chronische overbelasting van mens en milieu. Empathie met hen zal leiden tot een volgende stap in het beschavingsproces.
Hoe ik mijn vrijheid kocht

De mannen bekijken ons alsof we dieren op de markt zijn. Ze trekken aan onze armen en voelen onder onze kleren. Ze testen of we wel gezond zijn. Ik heb me nog nooit in mijn leven zo vernederd gevoeld. Banita ook. Ze verbergt haar gezicht in haar handen en kreunt. We zijn verkocht. Als slaaf. Obah en zijn zus Banita hebben een fijne jeugd. Ze groeien 300 jaar geleden op, in een dorp in het Afrikaanse land Benin. Maar dan worden ze ontvoerd en verkocht aan slavenhandelaren. Ze krijgen ieder een andere eigenaar. Vanaf dat moment heeft Obah nog maar een doel: zijn zus Banita vinden. Maar daarvoor moet hij zichzelf eerst bevrijden … Hoe ik mijn vrijheid kocht is gebaseerd op het boek van Olaudah Equiano uit 1789. Hij was de eerste tot slaaf gemaakte Afrikaan die een boek schreef over zijn leven
Marie Curie en haar dochters
Marie Curie werd geboren in Polen, zorgde daar voor haar zieke moeder, reisde als armlastige jonge vrouw naar Parijs, waar ze werd toegelaten tot de universiteit – en een revolutie veroorzaakte in de geneeskunde en het onderzoek naar radioactiviteit. Ze werd ervoor bekroond met de Nobelprijs voor natuurkunde én die voor scheikunde. Minder bekend maar even uitzonderlijk zijn de twee dochters die ze kreeg, Irène en Ève. Irène trad in de voetsporen van haar moeder. Vanaf haar zeventiende verrichtte ze heldendaden tijdens de Eerste Wereldoorlog, door gewonde soldaten te redden met de nieuwste medische technieken.
Foute vrouwen

In Foute vrouwen tekent Paul van de Water opmerkelijke levensverhalen op van Nederlandse en Vlaamse vrouwen die collaboreerden of op andere manieren de bezetter hielpen tijdens WO2. Eenderde van alle leden van de NSB was vrouw. Toch is er nauwelijks onderzoek gedaan naar hun beweegredenen en hun verhaal. In ‘Foute vrouwen’ onderzoekt Paul van de Water de soorten collaboratie waaraan Nederlandse en Vlaamse vrouwen zich tijdens de Tweede Wereldoorlog schuldig maakten.
Fragment: Van secretaresse van Rost van Tonningen tot succesvol auteur van jeugdboeken
Bespreking: Handlangsters van de nazi’s in Nederland en Vlaanderen
De zusters van Tarakan
Op 24 december 1941 staat de 23-jarige Mila Herman, Rode Kruis helpster der 2e klasse, op het vliegveld van Bandoeng op het eiland Java, samen met een twintigtal andere zusters. Geen van hen heeft ze eerder ontmoet. Ze staat op het punt om voor het eerst in haar leven in een vliegtuig te stappen – zonder te weten wat haar plaats van bestemming is. De zusters arriveren op Tarakan, een klein olie-eiland voor de kust van Borneo, aan de vooravond van een belangrijke slag in de oorlog tussen Japan en Nederlands-Indië. Jong, onervaren en onvoorbereid bevinden Mila en haar collega’s zich in het heetst van de strijd. Na de capitulatie van Tarakan overleven ze als krijgsgevangenen in verschillende kampen, sommige daarvan diep in de onherbergzame jungle van Borneo.
Machtige Minnaars

De verborgen vrouwen in het leven van Adolf Hitler. De concubines van de Chinese leider Mao Zedong. De vijfduizend minnaressen van de Spaanse koning Juan Carlos. De avontuurtjes van ‘Monsieur 5 minutes, douche comprise’ en Frans president Jacques Chirac. De verdoken orgieën van Martin Luther King. Het woelige liefdesleven van de Franse koningin Marie-Antoinette. Macht hangt blijkbaar vaak samen met een duivelse zucht naar liefde en seks. Auteur en geschiedkundige Gorik Goris is een absolute autoriteit in historisch onderzoek en adviseur bij historische spektakels.
Exodus
Migraties en deportaties tekenen de geschiedenis van de mensheid. De Bijbelse uittocht van het volk Israël uit de slavernij van Egypte naar het Beloofde Land is hiervan een iconisch voorbeeld. Maar wat is de historische kern van het Exodusverhaal? Waren de Israëlieten slaven in Egypte? Is er een verklaring voor de Bijbelse plagen? En welke plek wordt bedoeld met de Rode Zee? Vond de exodus echt plaats en wanneer dan?
Oostende is niet ver meer (kinderboek)

Joannes gaat als scheepsjongen mee naar Bengalen. Op een schip van de Oostendse Compagnie. Hij wil de zilverschat vinden! Voor Nel. Maar wat kan Nel dat zilver schelen? Zij heeft een vriend nodig. Thuis is de hel. Gelukkig is er nog de kleine opgewekte Isabella. Al kunnen meisjes dan geen zeeën bevaren, ze kunnen met vertellingen de wereld naar hun hand zetten. Kan Nel zich losmaken van haar ouders? En zien Nel en Joannes elkaar ooit nog terug?