Sjezen deed men vroeger in een lichte paardenwagen

Jongeren die met een fatbike door de straten ‘sjezen’. Of auto’s die een buurt onveilig maken met ‘roekeloos gesjees’. Vrijwel iedereen weet dat het werkwoord ‘sjezen’ geassocieerd wordt met snelheid. Veel minder bekend is waar dit woord vandaan komt.

Volgens woordenboek Vandale betekent sjezen iets als ‘snel lopen of rijden’. Er wordt ook nog gewezen op het feit dat het woord vaak gebruikt wordt in het onderwijs. Een student die een opleiding vroegtijdig verlaat, noemt men soms namelijk een ‘gesjeesde student’. De studie is sneller afgebroken dan gepland… 

Wagen

Het woord sjezen werd in de negentiende eeuw voor het eerst op deze manier gebruikt, door studenten. Aangenomen wordt dat het woord werd afgeleid van het Franse ‘chaiser’, wat ‘in een koets rijden’ betekent. Ook ligt een verband met de sjees (chaise) voor de hand. Dit type Franse koets werd eind achttiende eeuw ontwikkeld. Deze lichte, elegante wagen werd getrokken door één paard en was ook in de negentiende eeuw veelvuldig in het straatbeeld te zien. Deze oorsprong benadrukt eveneens het idee van snelheid. Na verloop van tijd kreeg het woord sjezen in ieder geval ook de algemene betekenis van snel lopen of rijden.

In de paardenwereld komen we de sjees vandaag de dag nog altijd tegen. Waar deze wagen vroeger vaak werd ingezet voor drafsportwedstrijden, is hij vandaag de dag vooral nog te zien tijdens folkloristische evenementen en traditionele parades.

Bronnen ▼