Staatssicherheitsdienst (Stasi) – Veiligheidsdienst van de DDR

2 minuten leestijd
Cel in de Stasigevangenis in Hohenschönhausen (Publiek Domein - wiki)
Cel in de Stasigevangenis in Hohenschönhausen (Publiek Domein - wiki)

Oost-Duitse veiligheidsdienst die actief was van 1950 tot 1989: de Stasi. Werd gezien als de meeste effectieve geheime dienst ter wereld.

Embleem van de Stasi
Het Ministerie voor Staatsveiligheid (MfS), beter bekend als ‘Stasi’ wordt opgericht in 1950 na de scheiding van Duitsland en de oprichting van de Deutsche Democratische Republiek (DDR).

Het hoofdkantoor staat in Oost Berlijn, verder in de stad zijn er nog een aantal kleinere complexen. De Stasi wordt gevormd naar het idee van de Russische geheime dienst: de NKVD (voorloper van de KGB). Taak van de Stasi is mensen te bespioneren, geheime informatie te bemachtigen en de ‘volksvijanden’ van de staat te ontmaskeren. Met name onder leiding van Erich Mielke, die de dienst van 1957 tot 1989 runt, groeit de Stasi uit tot de meest effectieve geheime dienst ter wereld.

Na de scheiding van Oost- en West-Duitsland is er in Oost-Duitsland weinig steun voor de politieke leiders. Een reden daarvan is de televisie. Veel Oost-Duitsers kunnen de West-Duitse televisiezenders ontvangen en zien dat er aan de andere kant van de muur veel meer mogelijk is. In de supermarkten daar is meer te koop en de economische situatie is er veel beter door de invoering van de Duitse Mark. Om te voorkomen dat de Oost-Duitsers naar West-Duitsland vertrekken, spoort de Stasi die mensen op om hun antennes af te breken. Omdat de Stasi ervan overtuigd is dat de economische situatie in Oost-Duitsland alleen maar beter kan worden als er met harde hand werd geregeerd, wordt er op allerlei manieren geïnfiltreerd om ‘de volksvijanden’ met kritiek op het communistische systeem uit te schakelen. Er worden telefoons afgetapt, mensen gefotografeerd en gefilmd enzovoorts. Ook zijn er veel burgers actief, die door hun infiltratie hoge functies krijgen aangeboden om bedrijven, scholen of ziekenhuizen te bespioneren. De Stasi heeft een enorme invloed op bijna ieder aspect van het leven in de DDR.

Mensen die volgens het communistische systeem iets verkeerds doen riskeren een gevangenisstraf, uitzetting en desnoods liquidatie. Dat gebeurt ook in het geheim. Vaak weten de familieleden niet eens waarom iemand is opgepakt of dat diegene is geëxecuteerd. Met name de strenge straffen, de hiërarchie en perfect georganiseerde administratie maakt de Stasi zo groot. Na de Val van de Muur blijkt 1 op de 5 inwoners van de DDR samengewerkt te hebben met de Stasi. Tienduizend van hen zijn jonger dan achttien.

Wende

Oost-Duitsers demonstreren na Val van de Muur voor het kantoor van de Stasi in Berlijn (Foto: Thomas Uhlemann – 16 januari 1990)
Pas tijdens de Wende in 1989, wanneer een woedende menigte de Stasikantoren bestormt, komen veel burgers erachter dat hun familieleden en collega’s regelmatig aan de Stasi rapporteerden. Sinds 1991 heeft iedere burger uit de voormalig DDR het recht om zijn eigen Stasi-rapport in te zien. Veel rapporten zijn echter versnipperd. Sinds 2008 is de Duitse politie bezig een geavanceerd apparaat uit te vinden die de 16.000 zakken met papiersnippers weer in elkaar moet puzzelen.

In 2009 is bekend geworden dat ruim honderd oud-Stasimedewerkers momenteel bij de politie in de Oost-Duitse deelstaat Brandenburg werken. Twee van hen beveiligden bondskanselier Angela Merkel.

Meer DDR
Boek: Stasiland

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken. Steun ons werk

Recent gepubliceerd

Reageer

Abonneer
Stuur mij een e-mail bij
guest
0 Reacties
Oudste
Nieuwste Meest gestemd
Inline feedbacks
Bekijk alle reacties

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 54.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
0
Reageren?x
×