Stedelijk Museum Alkmaar heeft een bijzonder werk van de Alkmaarse meester Cornelis Buys II (ca. 1500-1545) verworven. Het gaat om het schilderij Jacob trekt bij Laban weg. Het museum kon het monumentale werk aankopen dankzij een anonieme donateur. Het gaat om de grootste aankoop uit de geschiedenis van het museum.
Het schilderij, dat in goede conditie verkeert en dateert uit ongeveer ongeveer 1535, werd verworven via kunsthandel Johnny van Haeften in Londen, die het presenteerde tijdens de afgelopen TEFAF in Maastricht. Het schilderij bevond zich sinds 1987 in een particuliere buitenlandse collectie.
Voor het werk is 650.000 euro betaald. Een enorm bedrag voor het museum dat een aankoopbudget van 10.000 euro per jaar heeft. De aankoop is mede mogelijk gemaakt door een particuliere kunstliefhebber die de helft van het benodigde bedrag neerlegde. Daarnaast droegen de Vereniging Rembrandt en het VSBfonds financieel bij.
Het schilderij van de Alkmaarse meester wordt vrijdagochtend in het museum gepresenteerd. Vanaf 13:00 uur is het te zien voor het publiek.
‘Zekere publiekslieveling’
Stedelijk Museum Alkmaar spreekt van een “hoogtepunt in het oeuvre” van Cornelis Buys II:
De uitmuntende kwaliteit, het monumentale, sterk verhalende karakter en de vele sprekende details in de voorstelling maken het schilderij tot een zekere publiekslieveling.
Te zien is het verhaal van Genesis 31, waarin verteld wordt hoe Jacob met vrouwen, kinderen en kudde zijn schoonvader Laban verlaat, nadat hij jarenlang voor hem gewerkt heeft zonder redelijke beloning. Als de verstandhouding tussen de mannen zeer verslechtert, krijgt Jacob in een droom van een engel de raad te vluchten naar Kanaän.
Buys heeft op het schilderij een aantal episodes uit deze geschiedenis in een weids landschap geplaatst. Op de voorgrond loopt Jacob zelf (met tulband) naast de kamelen waarop zijn vrouwen Lea en Rachel zitten. Hierachter is links te zien wat voorafging aan deze scène, en rechts hoe het verhaal eindigde. Opvallend aan het schilderij is volgens het museum onder meer de ‘ongebreidelde vertelzucht’.
Overal staan figuurtjes, elk van hen maakt drukke gebaren of werpt betekenisvolle blikken naar de beschouwer. Ten tweede valt de metaalachtige uitstraling van het stuk op: het lijkt alsof het verhaal niet in verf maar in glanzende emaille is uitgevoerd. Deze uitstraling kenmerkt al het werk van Buys.
Jacob trekt bij Laban weg wordt in 2014 opgenomen in een grote overzichtstentoonstelling die is gewijd aan de oom en leermeester van Buys: Jacob Cornelisz van Oostsanen (1470-1533). Dit tentoonstellingsproject, getiteld Van Oostsanen. De Onbekende Meester, wordt gezamenlijk georganiseerd door Stedelijk Museum Alkmaar, het Amsterdam Museum, de Grote of Sint Laurenskerk in Alkmaar, het Rijksmuseum en de Radboud Universiteit.
