Ottomaanse sultan liet 277 vrouwen verdrinken

Hij geldt als een van de beroemdste dan wel beruchtste sultans uit de geschiedenis van het Ottomaanse Rijk: sultan Ibrahim I (1615-1648). Deze sultan liet vrijwel zijn complete harem, bestaande uit 280 concubines, verdrinken in de Bosporus. Slechts drie ontsnapten aan de dood. Maar sultan Ibrahim I had meer bijzondere trekjes en karaktereigenschappen. Wie was deze man?

Ibrahim stond bekend om zijn labiele persoonlijkheid, zijn voorkeur voor dikke vrouwen en het feit dat hij in 1648 vrijwel al zijn concubines in de Bosporus liet verdrinken. Met deze laatste actie tekende hij feitelijk voor zijn eigen dood.

Periode vóór het sultanaat van Ibrahim I “De Gekke”

De bronnen zijn niet eenduidig over Ibrahims geboortedatum. Hij werd op 4, 5 of 6 november 1615 in Constantinopel geboren. Vanaf zijn achtste, in 1623 (toen zijn broer Murat IV sultan werd), zat hij jarenlang in een zogenoemde kafes – ‘kooi’- opgesloten. Dit was een speciale, afgeschermde ruimte in het Topkapipaleis van de sultan. Potentiële troonopvolgers zaten vast in de kafes om te voorkomen dat ze voortijdig een coup zouden plegen.

Zijn jarenlange verblijf in de kafes had Ibrahim behoorlijk gek gemaakt. Ibrahim I was doodsbang voor Murat IV (1612-1640) en dat niet ten onrechte. Zijn broer had minstens drie van hun andere broers gedood, maar Ibrahim bleef gespaard. Murat was niet gediend van concurrentie, opstanden of anderszins mensen die niet deden wat Murat wilde. In 1631, bijvoorbeeld, liet Murat vijfhonderd militaire leiders wurgen en 20.000 rebellen in Anatolië executeren die tegen hem in opstand gekomen waren. En ’s avonds liep Murat regelmatig in burgerkleding door Constantinopel om te controleren of mensen stiekem tabak rookten of alcohol nuttigden. Als Murat IV dit zag, zou hij daders soms ter plekke met een knuppel dood hebben doodgeslagen.

Ibrahim I als sultan: 1640-1648

In 1640 kwam Ibrahim I als sultan aan de macht en volgde hij zijn broer Murat IV op. Murat schijnt nog op zijn sterfbed gevraagd te hebben zijn ‘gekke broer’ te vermoorden, omdat hij geen ‘gestoord zaad’ op de troon wilde, maar niemand voerde deze opdracht uit. Dus zou Ibrahim de nieuwe sultan worden. Ibrahim durfde eerst niet uit de kafes te komen toen hij te horen kreeg dat hij nu de nieuwe sultan was. Hij dacht dat hij in de val gelokt werd door zijn broer. Pas toen hij volledig overtuigd was van de dood van zijn broer en diens lichaam had gezien, verliet hij de ruimte. Zijn moeder Kösem (ca.1590-1651) haalde hem daarna uit de kooi.

Feitelijk was het ook Kösem die tijdens Ibrahims sultanaat de regeringstouwtjes in handen had, want Ibrahim was volledig incompetent als bestuurder. Over Ibrahim als sultan doen onder meer de volgende verhalen en geruchten de ronde:

• Hij voerde de vissen in de paleisvijver met gouden muntjes, in plaats van met visvoer.
• Volgens geruchten had Ibrahim I dagelijks seks met minstens 24 concubines. Elk uur één dus. Hij had hierbij een voorkeur voor corpulente dames.
• Ibrahim I was geobsedeerd door seks. Hij verzamelde erotische boeken om zoveel mogelijk seksstandjes te leren. Ook vroeg hij de dochter van de grootmoefti, Turkije’s belangrijkste religieuze leider, ten huwelijk, maar die bedankte voor ‘de eer’.
• De sultan had een fetish voor vacht. Alle vloeren en wanden in zijn paleis waren bedekt met vacht, zijn kussens waren van vacht en natuurlijk ook zijn kleding.

Verdrinkingen, afzetting & executie (1648)

Tijdens Ibrahims regeerperiode, in 1643, brak de Kretenzische Oorlog uit (1643-1669), waarbij de Ottomanen onder meer het grootste deel van het eiland Kreta veroverden. Het was letterlijk en figuurlijk een van de weinige wapenfeiten uit Ibrahims sultanaat.

Begin augustus 1648 vertelde Sechir Para, Ibrahims favoriete vrouw, dat een van de concubines vreemd zou zijn gegaan. Toen Para de sultan hierover informeerde, ging Ibrahim helemaal door het lint. Het schijnt dat zijn zesjarige zoontje Mehmet hierover toen een ongelukkig grapje maakte, waarop Ibrahim hem een dolk in het gezicht smeet. Dit leidde tot een blijvend litteken op Mehmets gezicht.

Hierop liet Ibrahim 278 van zijn 280 concubines in verzwaarde zakken stoppen en hen in de Bosporus verdrinken. Ibrahim spaarde de levens van twee dames, namelijk Turhan Hadice (de moeder van zijn zoon Mehmet) en zijn favoriete concubine Sechir Para van 150 kilogram. Para werd later door Ibrahims moeder Kösem gewurgd uit jaloezie, tijdens een georkestreerd diner. Overigens ontsnapte nog één dame aan de verdrinking doordat de zak waar ze inzat niet goed dichtzat. Hierdoor kwam ze bovendrijven, waarna een Frans schip haar oppikte en meenam. Er vielen die dag dus 277 dodelijke slachtoffers…

Ibrahims massaverdrinking, samen met zijn wanbestuur en allerlei belastingverhogingen, leidde tot een opstand vanuit de ulama (gemeenschap van islamitische Schriftgeleerden). Op 8 augustus 1648 werd Ibrahim, samen met grootvizier Hezarpare Ahmet Pasha (?-1648), afgezet en – na een verblijf van circa 10 dagen in de kafes, gewurgd met de draad van een pijl en boog. Volgens een bron zou Ibrahims het volgende geroepen hebben, terwijl hij de Koran vasthield:

Ziet! Gods boek! Waarom willen jullie me vermoorden? Is er iemand onder mijn volgelingen die medelijden met me wil hebben en me wil beschermen? Deze wrede mannen zijn gekomen om mij te vermoorden. Genade! Genade!

Ibrahims moeder Kösem wees haar kleinzoon Mehmed IV (1642-1693) als Ibrahims opvolger aan. Ibrahim kreeg een graf in de Hagia Sophia, naast het graf van Mustafa I, ‘de Gestoorde’ (1592-1639).

Lees ook: Had sultan Ismail van Marokko echt 1042 kinderen?
Of lees: De Ottomanen waren rustzoekers

Bronnen ▼