Airborne Museum ‘Hartenstein’ in Oosterbeek heeft een tentoonstelling samengesteld rond de oorlogsgeschiedenis van twee jonge Polen, Jozef and Emilia. Afzonderlijk van elkaar worden zij in 1940 met hun familie naar een interneringskamp gedeporteerd. In Siberië ontmoeten de twee elkaar en ontstaat een liefde.
In de tentoonstelling ‘Going Home. Jozef and Emilia’ vertelt de nu 93-jarige Poolse veteraan Jozef Wojciechowski (die ook diende tijdens de Slag om Arnhem) zijn persoonlijke verhaal. Het museum over de tentoonstelling:
“De expositie gaat over oorlog, vluchten, onderdrukking en hoop, verteld in het licht van een Pools liefdesverhaal. De Duitsers en de Russen deporteerden op grote schaal Polen naar interneringskampen in desolate gebieden. Alleen al in februari 1940 waren dat er 140.000. Onder hen ook Jozef en Emilia. Weinig mensen overleefden de kampen en overlevenden werden zwaar onderdrukt. Net als veel andere Polen waren Jozef en Emilia – afzonderlijk van elkaar – jarenlang op zoek naar een ‘thuis’. Deze zoektocht bracht hen via Siberië naar Kazachstan, Iran, Irak, Palestina, Egypte en van Afrika uiteindelijk naar Groot-Brittannië. In de Britse stad Hucknall volgt in 1944 hun emotionele weerzien.”
In de literatuur zijn met name de militaire verhalen over de inzet van de Poolse legers tijdens de bevrijding van Europa en Nederland beschreven. Airborne Museum ‘Hartenstein’ wil met het persoonlijke verhaal van Jozef en Emilia aandacht vragen voor het Poolse leed tijdens de Tweede Wereldoorlog. Het verhaal over de Poolse exodus en massale Poolse vluchtelingenstroom is volgens het museum ook lang onderbelicht gebleven.
“Jozefs verhaal maakt de ‘grote’ en soms abstracte geschiedenis van Polen in de Tweede Wereldoorlog concreet en invoelbaar.”
In de tentoonstelling zijn unieke objecten van Jozef te zien en zijn levensreis, tekenend voor veel Poolse burgers tijdens de Tweede Wereldoorlog, wordt levensgroot in beeld gebracht.
De tentoonstelling ‘Going Home. Jozef and Emilia’ loopt nog tot en met 31 december 2016.
Boek: Een geschiedenis van Polen – De strijd van de witte adelaar