De vier kardinale deugden

De kardinale deugden bestaan uit vier morele eigenschappen om in het leven volgens eigen zedelijk inzicht te kunnen handelen. De deugden staan centraal in de zogeheten deugdethiek. Ze werden al hoog aangeschreven door filosofen uit de Oudheid. Zo zijn de vier hoofddeugden bijvoorbeeld al terug te vinden in Plato’s werk Politeia (ca. 380 v.Chr.). Aristoteles ging dieper in op de deugden in zijn Ethica Nicomachea.

De vierde-eeuwse kerkvader Ambrosius van Milaan was de eerste die de grondhoudingen omschreef als ‘kardinale deugden’. Hij koppelde de deugden onder meer aan de vier paradijsrivieren uit het Bijbelboek Genesis.

Het woord ‘kardinaal’ is afgeleid van het Latijnse cardo, dat zoveel betekent als ‘spil’ of ‘scharnierpunten’. De kardinale deugden zijn kortom deugden die scharnierfunctie vervullen in het morele leven. De vier kardinale deugden zijn:

• Prudentia (Voorzichtigheid – verstandigheid – wijsheid)
• Iustitia (Rechtvaardigheid – rechtschapenheid)
• Fortitudo (Moed – sterkte)
• Temperantia (Gematigdheid – matigheid – zelfbeheersing)

Zeven deugden

De middeleeuwse filosofie nam de vier deugden over, maar stelde daar nog drie door de apostel Paulus geformuleerde goddelijke of theologale deugden boven, waarmee de ‘zeven deugden’ gevormd werden. De toevoegingen zijn:

• Fides (Geloof)
• Spes (Hoop)
• Caritas (Naastenliefde/Liefde – liefdadigheid)

Paulus formuleerde de drie extra deugden in 1 Korinthe 13:

“Toen ik een kind was, sprak ik als een kind, was ik gezind als een kind, overlegde ik als een kind; maar wanneer ik een man geworden ben, zo heb ik te niet gedaan hetgeen eens kinds was. Want wij zien nu door een spiegel in een duistere rede, maar alsdan zullen wij zien aangezicht tot aangezicht; nu ken ik ten dele, maar alsdan zal ik kennen, gelijk ook ik gekend ben. En nu blijft geloof, hoop en liefde, deze drie; doch de meeste van deze is de liefde.” vers 11-13

Bronnen ▼