In de omgeving van het Friese Swichum heeft detectorzoeker Robbert Velt in mei dit jaar een bijzondere vergulde Domburgfibula uit de zevende eeuw gevonden. De mantelspeld, versierd in Scandinavische stijl, is nu aangekocht door het Fries Museum.
Het is niet ongebruikelijk dat detectorzoekers in de Friese bodem artefacten uit de vroege middeleeuwen vinden, maar dit exemplaar is volgens het Friese museum uniek. Uit onderzoek is gebleken dat het zou gaan om een Domburgfibula. Dergelijke mantelspelden komen vooral voor in het Nederlandse kustgebied en het centrale rivierengebied in de zesde en zevende eeuw.
“Deze fibula is echter uniek in verschillende opzichten. Zo is de speld met 11,3 centimeter bijna twee keer zo groot als de gemiddelde Domburgfibula. Ook is de fibula gemaakt van verguld zilver waar ze normaal gesproken van brons worden gemaakt. Het meest bijzondere is de decoratie. De fibula is gedecoreerd met twee dierkoppen. Mogelijk gaat het om de raven Huginn en Munnin, twee hulpdieren van de Noordse god Odin.”
Vlechtbandmotieven
Op de fibula zijn verder vlechtbandmotieven te zien die nog nooit eerder zijn aangetroffen op deze spelden. Op basis van de decoratie kan de speld gedateerd worden in de zevende eeuw. De uitvoering wijst op productie in Nederland. Diana Spiekhout, conservator van het Fries Museum, is blij dat het museum de mantelspeld heeft aangekocht:
“Luxegoederen, zoals deze fibula, zijn niet alleen mooi om te zien, maar ze helpen ook om de samenleving van die tijd te reconstrueren. Ze werden gebruikt door de (supra)regionale elite: de ‘koningen’ en hun familie. Zij gebruikten de mooiste voorwerpen om zelf mee te pronken, of gaven de iets minder luxe voorwerpen aan de lokale elite om haar trouw mee te winnen. Daarnaast werden dergelijke goederen geschonken aan bevriende koninklijke families als relatiegeschenken. Deze speld leert ons ook iets over de culturele oriëntatie van de vroegmiddeleeuwse Nederlandse kustbewoners. Hoewel de vorm van de speld typisch Fries is, is deze fibula veel groter dan de gebruikelijke van dit type en is de versiering en vormentaal in Scandinavische stijl vervaardigd. Dat kopieerden de Friezen op hun spelden.”
De conservator spreekt van “één van de archeologische topstukken uit Friese bodem”. De fibula is aangekocht met steun van de vrienden van het Fries Museum en de Hofsteestichting. Hoeveel ervoor is betaald is niet bekendgemaakt. Ook is nog onduidelijk wanneer de mantelspeld voor het publiek te zien zal zijn.
Ook interessant: Friese vikingen
…of: De mantelspeld van Wijnaldum
Boek: Wij Vikingen – Friezen en Vikingen in het kustgebied van de Lage Landen
