Dark
Light

Jeanne d’Arc (ca. 1412-1431) – Nationale heldin van Frankrijk

Auteur:
4 minuten leestijd
Ingres 1854, Jeanne d’Arc bij de kroning van Karel VII in Reims
Ingres 1854, Jeanne d’Arc bij de kroning van Karel VII in Reims

Jeanne d’Arc is een nationale heldin van Frankrijk. Ze is onlosmakelijk verbonden met de Franse geschiedenis. Haar leven vertelt het opvallende verhaal van een Frans boerenmeisje dat op opmerkelijke wijze een belangrijke rol speelt in de middeleeuwse strijd tussen Frankrijk en Engeland. In 1909 werd ze zalig verklaard. Elf jaar later (1920) heilig.

Jeanne d'Arc
Jeanne d’Arc
Jeanne d’Arc werd rond 1412 geboren in het Noord-Franse boerenplaatsje Domrémy in de regio Lotharingen. Op dat moment is de Honderdjarige Oorlog tussen Engeland en Frankrijk aan de gang. De Engelsen bezetten met behulp van hun bondgenoten de Bourgondiërs een groot deel van Noord-Frankrijk.

Jeanne ouders zijn niet rijk, maar wel enigszins welgesteld en hadden redelijk wat boerengrond tot hun beschikking. Als tiener helpt Jeanne vaak bij het ploegen en brengt ze dieren naar de weiden. Verder naait en spint ze. Opmerkelijk is dat Jeanne al vanaf jongs af aan vaker naar de biecht en communie gaat dan veel andere mensen in die tijd.

Volgens de overlevering hoorde Jeanne d’Arc vanaf haar tiende stemmen. Zo zouden de heiligen Catharina, Margareta en aartsengel Michaël haar spreken. Daarnaast zou zelfs God persoonlijk zo nu en dan woorden tot haar richten. Jeanne krijgt te horen dat het land bevrijd moet worden van de Engelsen.

Chinon

De koning van Frankrijk, Karel VII, is op dat moment eigenlijk niet eens echt de koning van Frankrijk, omdat hij nog niet gekroond is. Jeanne trekt in 1429 naar Chinon waar Karel VII zich op dat moment bevindt en krijgt de koning zover dat hij besluit troepen te sturen naar de stad Orléans die op dat moment belegerd wordt door de Engelsen. Voor Karel VII ingaat op haar verzoek de strijd tegen de Engelsen op te voeren laat de koning onderzoeken of Jeanne geen ketter is. Nadat kerkelijke gezagsdragers hebben verklaard dat dit niet het geval is zegt de koning zijn troepen toe.

d'Arc met banier
d’Arc met banier
De Engelsen halen bij Orléans bakzeil als een in mannenkledij gehulde Jeanne d’Arc hen met haar leger aanvalt. Al snel gaan er verhalen rond over ‘het meisje van zeventien dat de Engelsen bij Orléans versloeg’. Voor d’Arc zit het werk er dan echter nog niet op. Ze overtuigt koning Karel VII ervan naar Reims te gaan om zich daar tot koning te laten kronen. Geen gemakkelijke opgave, omdat Reims op dat moment bezet wordt door de Engelsen. Reims wordt echter zonder veel moeite heroverd en op 17 juli 1429 wordt Karel VII officieel tot koning gekroond.

Hierna houden de militaire successen op. Dit onder meer doordat Karel VII redelijk tevreden is over de behaalde resultaten en er niet erg op uit is meer land terug te veroveren. Jeanne d’Arc leidt nog wel een missie naar Parijs. De Fransen slagen er echter niet in deze stad te heroveren.

Jeanne d'Arc in de gevangenis ondervraagd door Henri de Beaufort, de kardinaal van Winchester, Paul Delarroche, 1824, Musée des Beaux-Arts de Rouen.
Jeanne d’Arc in de gevangenis ondervraagd door Henri de Beaufort, de kardinaal van Winchester, Paul Delarroche, 1824, Musée des Beaux-Arts de Rouen.

Gevangenschap van Jeanne d’Arc

In 1430 wordt Jeanne d’Arc in Compiègne gevangen genomen door de Bourgondiërs. Deze verkopen haar vervolgens aan de Engelsen die erop gebrand zijn haar te veroordelen voor ketterij. Op die manier hopen de Engelsen het gezag van de Franse koning Karel VII te ondermijnen, die immers met behulp van deze ‘ketter’ op de troon is gekomen.

In februari 1431 verschijnt Jeanne d’Arc in Rouen voor de inquisitie (kerkelijke rechtbank). Ze wordt onder meer beschuldigd van het weglopen van huis, niet erkennen van kerkelijke autoriteit en het dragen van mannenkleren. Tijdens het proces zegt d’Arc onder meer:

“Ik zou de ongelukkigste mens ter wereld zijn, als ik niet in de gunst van God zou zijn. Maar als ik zondig was, denk ik dat ik de stem (van God) niet zou horen. Ik zou willen dat iedereen het zou horen zoals ik het hoor.”

Jeanne d’Arc geeft aanvankelijk niets toe van de zaken die haar ten laste worden gelegd, maar bekent uiteindelijk toch nadat er gedreigd is met marteling. Ze tekent dan een verklaring waarin ze aangeeft dat ze nooit woorden van god en heiligen heeft door gekregen. De Française wordt hierop veroordeeld tot een levenslange gevangenisstraf.

Enige tijd hierna wordt het proces heropend omdat Jeanne d’Arc in de gevangenis opnieuw mannenkleding zou zijn gaan dragen. Ditmaal wordt Jeanne d’Arc tot ketter verklaard. Op 30 mei 1431 belandt de Franse boerendochter op een brandstapel in Rouen. Nadat ze is overleden wordt het vuur gedoofd en laten de Engelsen de omstanders het deels verkoolde lichaam van de ‘ketter’ zien. Dit om te bewijzen dat Jeanne d’Arc echt een vrouw was. Haar laatste woorden zouden zijn geweest:

“Jezus! Jezus!”

Nietigverklaring van het vonnis

Jeannes moeder zorgt er in 1450 voor dat het proces tegen haar dochter herzien wordt. Enkele jaren later (1456) wordt de veroordeling tot ketter door paus Calixtus III nietig verklaard. De tot ketter veroordeelde vrouw werd in 1909 helemaal in ere hersteld. Paus Pius X verklaart de Française op 16 mei 1909 zalig. Elf jaar later, op 16 mei 1920, doet paus Benedictus XV daar nog een schep bovenop. Jeanne d’Arc wordt dan heilig verklaard. De feestdag van Jeanne d’Arc wordt jaarlijks gevierd op 30 mei.

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.015 actieve abonnees)


Mede dankzij onze donateurs zijn al onze artikelen gratis te lezen. Op Historiek vindt u dus geen PREMIUM artikelen of 'slotjes'.

Steun ons ook

×