De kernramp van Tsjernobyl vond in 1986 plaats in de Oekraïense plaats Tsjernobyl. De ramp had vanwege de vrijgekomen radioactieve lading grote gevolgen voor Europa.
Het is 26 april 1986 als door een menselijke fout bij het testen van een beveiligingssysteem iets helemaal fout gaat in de vierde kernreactor in Tsjernobyl. De warmteproductie neemt dusdanig toe dat de centrale explodeert en in brand vliegt.
Bij de explosie komen 31 mensen om, waarvan de meesten enkele dagen later door stralingsziekte. Door de brand wordt de meeste straling die vrij komt echter hoog de lucht in gezogen en valt het aantal (directe) slachtoffers in Tsjernobyl zelf nog mee. Nadat de restanten van de kerncentrale zijn opgeruimd, gaan de overige drie centrales weer aan het werk.
Tot dat moment wordt er elders in de wereld nog niet heel veel ruchtbaarheid aan de gebeurtenissen in de Sovjet-Unie gegeven. Dat verandert als een dag later in Zweden een hogere radioactiviteit wordt gemeten. De Zweden denken echter dat het aan hun eigen kerncentrale ligt en stellen een noodplan in werking. Ook in Nederland wordt een hoge waarde gemeten. In Zweden zijn inmiddels geruchten ontstaan over problemen bij een Russische kerncentrale. Maar de Sovjet-Unie laat nog steeds niks van zich horen.
Omdat niemand zich realiseert dat zich in Tsjernobyl de grootste kernramp uit de geschiedenis heeft voltrokken, gebeurt er nagenoeg niks. Ook de dag hierna, twee dagen na de ramp, niet.
Eindelijk maatregelen
Drie dagen na de ramp, op 29 april 1986, bericht de Russische staatstelevisie eindelijk over de ramp en worden de ruim honderdduizend omwonenden geëvacueerd. In Nederland worden een dag later, tijdens Koninginnedag, in Den Haag noodscenario’s geschreven voor het geval de radioactiviteit in Nederland te hoog wordt.
Op 2 mei bereikt de radioactieve wolk Nederland. Er wordt een graasverbod ingesteld, om besmetting van melk te voorkomen. Ook mag net geoogste bladgroente niet worden verkocht. In Polen mag niemand meer naar buiten terwijl in België helemaal geen maatregelen worden getroffen. Er gaan zelfs geruchten dat de Belgische weerman Armand Pien tijdens zijn bericht niks mag zeggen over de nucleaire wolk. In de Oekraïne zelf worden jodiumtabletten ingenomen. Daardoor zou radioactief jodium niet door de verzadigde schildklier worden opgenomen.
Gevolgen van de Kernramp van Tsjernobyl?
Over de precieze gevolgen van de ramp verschillen de meningen. Volgens een rapport uit 2006 van de World Health Organization (WHO) zouden er van de 600.000 mensen die de meeste stralingsdosis opliepen 4175 overlijden. Van de 6,8 miljoen mensen die een iets kleinere dosis binnengekregen, zouden er 5160 mensen overlijden. Volgens een rapport van Greenpeace zal het aantal kankerdoden veroorzaak door de ramp, in totaal rond de 93.000 liggen en het totaal slachtofferaantal op 200.000 komen. Volgens een ander rapport, uitgebracht door het Internationaal Atoomenergie Agentschap, zal de ramp in totaal tot 30.000 tot 60.000 doden tellen als gevolg van kanker.
Het rampgebied
De beruchte reactor 4 is na de ramp afgedekt door een betonnen omhulsel. Omdat dit omhulsel niet stevig genoeg is, wordt er nu gewerkt aan een nieuw definitief omhulsel die de radioactieve straling moet tegenhouden. De omgeving van de reactor is nog steeds afgesloten. Alle bewoners zijn inmiddels geëvacueerd naar de nieuw gebouwde stad Slavoetytsj, zo’n vijftien kilometer van de verboden zone. Omdat het gebied zelf ongerept is, groeien er nu veel verschillende bloemen en bomen, waardoor de rampplek een natuurreservaat is geworden. De plek is daarom voor toeristen wel te bezoeken, ook omdat het stralingsniveau niet meer gevaarlijk zou zijn.
Hoewel het gebied officieel nog onbewoonbaar is, is er wel een groep van zo’n duizend ouderen teruggekomen naar de rampplek, omdat ze psychische problemen kregen naar aanleiding van de evacuatie.
Ook interessant: De onheilspellende radioactieve wolk uit Tsjernobyl
Boek: Nacht in Tsjernobyl – Adam Higginbotham
