200 jaar burgerlijke stand

Het is dit jaar precies tweehonderd jaar geleden dat de burgerlijke stand werd ingevoerd. Iedere bewoner van Nederland moest in 1811 op bevel van de Franse keizer Napoleon Bonaparte kiezen voor een vaste familienaam. In de maand oktober zijn er door het land veel activiteiten georganiseerd met als thema 200 jaar burgerlijke stand.

Napoleon heeft veel sporen achtergelaten in ons dagelijks leven tijdens zijn keizerschap over Holland tussen 1810 en 1813: van de uniformiteit van maten en gewichten tot het rechts rijden. Belangrijker waren de modernisatie van bestuur en de rechtsspraak en de invoering van de burgerlijke stand.

Tot 1810 werden gegevens over doop, trouwen en begraven vastgelegd in kerkregisters. Tijdens de Franse Revolutie in 1789 ontstond er een scheiding tussen kerk en staat. Een van de gevolgen was dat de overheid zo geen toegang meer had tot informatie over de burgers. Het werd bijvoorbeeld erg lastig om de juiste personen op te roepen toen de dienstplicht werd ingevoerd (in Frankrijk in 1792 en in Nederland in 1810).

Napoleon stelde daarom de Code Civil (burgerlijk wetboek) in en verplichtte zo iedere Nederlander officieel een familienaam te bevestigen of aan te nemen. Sommige tegenstanders van Napoleon of mensen die het allemaal niet zo serieus namen bedachten rare achternamen als Boterkop, Armoedzaaier en Naaktgeboren.

TRESOAR

Vanwege de invoering van het burgerlijk wetboek is 200 jaar Familienamen dit jaar het thema van de dertiende Friese Genealogische Contactdag op 1 oktober in TRESOAR in Leeuwarden. Tijdens de dag word je geholpen met het achterhalen van wie van je voorouders de familienaam heeft aangenomen of wanneer deze voor het eerst in de burgerlijke stand voorkwam. Tevens worden verschillende lezingen georganiseerd en kunnen kinderen een eigen akte schrijven en krijgen ze uitleg over hun achternaam.

Het Markiezenhof

Op 2 oktober wordt er ook in Het Markiezenhof in Bergen op Zoom een genealogische dag georganiseerd. Speciale aandacht gaat er uit naar het thema huwelijk. Zo kun je nog een keer op de foto in je trouwjurk en worden er anekdotes verteld over huwelijksfoto’s uit het historisch archief. Daarnaast kunnen bezoekers de betekenis en herkomst van hun achternaam ontdekken en zijn er lezingen en activiteiten voor kinderen.

Het Markiezenhof doet ook een oproep aan iedereen die in Het Markiezenhof of elders in Bergen op Zoom is getrouwd om een trouwfoto mee te nemen. Het historisch centrum wil met de foto’s een historisch overzicht maken van huwelijken in Bergen op Zoom.

Gedurende de Maand van de Geschiedenis zijn er meerdere tentoonstellingen, lezingen en evenementen over 200 jaar burgerlijke stand.