Akte van Navigatie (1651) – Engelse scheepvaartwet

In de zeventiende eeuw vaardigden de Engelsen verschillende mercantilistische wetten uit die de eigen scheepvaart moesten beschermen tegen buitenlandse concurrentie. Het bekendste voorbeeld is de in 1651 uitgevaardigde Akte van Navigatie (Act of Navigation). Deze was gericht tégen de handel van de Republiek der Verenigde Nederlanden en lokte de Eerste Engelse-Nederlandse Oorlog uit.

Aanvankelijk had het Engelse parlement, onder leiding van Oliver Cromwell, nog gekoerst op samenwerking met de Nederlandse Republiek. Hadden de beide landen eerder immers ook niet eensgezind gestreden tegen het katholieke Spanje? Toen duidelijk werd dat de Republiek zich niet ging aansluiten bij het Engelse Gemenebest besloot men het anders aan te pakken.

Met de Akte van Navigatie werd Nederland uitgesloten van handel met Engeland. Alle import moest voortaan via Engelse schepen lopen. Officieel was de wet bedoeld om de Engelse positie in Noord-Amerika te beschermen, maar overduidelijk was dat men vooral de machtige Nederlandse handelsvloot schade wilde toebrengen. Na invoering van de wet werden niet alleen Nederlandse schepen geweerd, er werden er ook nog eens tientallen in beslag genomen.

De Akte van Navigatie leidde zo tot de Eerste Engelse Zeeoorlog (1652-1654). Na enkele zeeslagen – waaronder bij Dover, Duins en Ter Heijde – werd de Nederlandse Republiek bij de Vrede van Westminster gedwongen de bepalingen van de scheepvaartswet te aanvaarden.

Pas in 1849 werd de Akte van Navigatie ingetrokken.

Ook interessant: De vier Engels-Nederlandse Oorlogen (17e & 18e eeuw)
…of: Mercantilisme – “De een zijn dood, is de ander zijn brood”
Overzichtspagina Vaderlandse geschiedenis
Boek: Engels-Nederlandse Oorlogen