Het Berbice-Nederlands, een mengtaal die werd gesproken in een deel van Guyana, is officieel uitgestorven verklaard. Dat schrijft National Geographic Magazine in haar maart-editie.
De taal werd in 1627 geïntroduceerd door de Zeeuwse koopman Abraham van Peere die de kolonie Berbice stichtte in het huidige Guyana. De taal was een mengelmoes van Zeeuws, de lokale indianentaal en de taal van slaven uit Nigeria. Volgens de internationale taal-databank Ethnologue is de laatste spreker in 2005 overleden, waarmee de taal officieel is uitgestorven. Een andere Nederlandse creooltaal die werd gesproken in Guyana, het Skepi, is al eerder uitgestorven. Het kan niet erg verrassend genoemd worden dat het Berbice-Nederlands is uitgestorven. Decennia geleden al waren er nog maar een handjevol mensen die de taal spraken.
Nederlandse kolonie
Nadat Berbice in 1627 werd gesticht door Van Peere werd er met name tabak en koffie verbouwd en was er een intensieve ruilhandel met de indianen in het gebied. Het gebied viel onder de West-Indische Compagnie (WIC). De kolonie was erg kwetsbaar voor Franse kapers, die uiteindelijk zoveel schade aanbrachten dat de familie van Van Peere de kolonie moest verkopen aan Amsterdamse handelaars.
In 1763 kwam er een slavenopstand in het gebied waar 3833 slaven woonden op 346 blanken. Bij de opstand kwamen veertig blanken om. Bij de represailles van de blanken vond bijna de helft van de slaven, zo’n 1800 de dood. Daardoor kampte het gebied regelmatig met een gebrek aan slaven. Om de koloniale macht te herstellen werd het stadje Nieuw Amsterdam gesticht.
In 1796 werd de Nederlandse kolonie door de Britten veroverd. Een paar jaar later werd het gebied middels het Verdrag van Amiens teruggegeven, maar al snel werd het weer terugveroverd door de Britten. In 1814 kregen de Britten officieel de zeggenschap over de kolonie en werd Berbice samen met de andere voormalige Nederlandse kolonies samengevoegd tot Brits Guyana. Ondanks de machtsovername bleven veel Nederlandse nog in het gebied wonen. In 1966 werd Guyana onafhankelijk.
Creooltalen
Het Berbice-Nederlands was één van de creoolse talen die ontstond in de Nederlandse koloniën. De andere Guyaanse creoolse taal Skepi was voor de Berbice-sprekers niet te verstaan. Een andere op het Nederlands gebaseerde creooltaal is het Negerhollands. Deze taal werd tot het begin van de twintigste eeuw gesproken op de Deense Antillen, dat tegenwoordig onderdeel uitmaakt van de Amerikaanse Maagdeneilanden.
De meeste creoolse talen in de Verenigde Staten, Indonesië, Guyana en Sri Lanka zijn inmiddels zo goed als uitgestorven. Alleen de taal Petjoh in Indonesië, Afrikaans in Zuid-Afrika (half creools) en Albany en Mohawk Nederlands in de Verenigde Staten worden nog gesproken. Ook de creooltalen op Aruba, Bonaire, Curaçao en Suriname zijn beïnvloed door het Nederlands.
